Przyczyny nieważności decyzji administracyjnej. Jak i kiedy można dochodzić jej unieważnienia?

Przede wszystkim stwierdzenie nieważności decyzji może się dokonać nawet wtedy, gdy się od niej nie odwoływaliśmy, bądź gdy nasze odwołanie nie zostało uwzględnione. Aby jednak można było żądać stwierdzenia nieważności decyzji, musi być ona obarczona przynajmniej jedną z następujących wad: 

1) decyzja została wydana z naruszeniem przepisów o właściwości, 

2) decyzja wydana została bez podstawy prawnej lub z rażącym naruszeniem prawa, 

3) decyzja dotyczy sprawy już poprzednio rozstrzygniętej inną decyzją ostateczną, 

4) decyzja została skierowana do osoby nie będącej stroną w sprawie, 

5) decyzja była niewykonalna w dniu jej wydania i jej niewykonalność ma charakter trwały, 

6) w razie jej wykonania wywołałaby czyn zagrożony karą, 

7) zawiera wadę powodującą jej nieważność z mocy prawa. 

Najczęściej w praktyce zainteresowani powołują się na wydanie decyzji z rażącym naruszeniem prawa. Podkreślam, iż nie każde naruszenie prawa może być przyczynkiem do stwierdzenia nieważności decyzji administracyjnej, ale tylko rażące, a więc przede wszystkim ewidentne. Jest to kategoria ocenna, a zatem daje możliwość stronie doboru argumentów, celem przekonania organu, iż naruszenie miało taki właśnie charakter. Warto zatem treść takiego pisma skonsultować z prawnikiem. Nadto w przypadku rażącego naruszenia prawa nie ma limitów czasowych, do których można żądać stwierdzenia nieważności decyzji, co jest ważne, gdyż w przypadku przyczyn wskazanych w pkt 3, 4 i 7 powyżej nie będzie można stwierdzić nieważności, jeżeli od dnia jej doręczenia lub ogłoszenia upłynęło dziesięć lat, a także gdy decyzja wywołała nieodwracalne skutki prawne. 

Choć organ może stwierdzić nieważność decyzji administracyjnej z urzędu, najczęściej takie postępowanie inicjowane jest na żądanie strony. W żądaniu należy uzasadnić, dlaczego w naszej ocenie decyzja jest nieważna. Sprawą będzie zajmować się organ wyższego stopnia, nad organem, który wydał decyzję, a gdy decyzja wydana została przez ministra lub samorządowe kolegium odwoławcze - ten organ. 

Jeśli organ nie może stwierdzić nieważności decyzji, gdyż upłynęło już 10 lat od jej wydania (a przyczyną unieważnienia jest przyczyna wskazana w pkt 3, 4 lub 7) lub decyzja wywołała nieodwracalne skutki prawne, wówczas organ ograniczy się do stwierdzenia wydania zaskarżonej decyzji z naruszeniem prawa oraz wskazania okoliczności, z powodu których nie stwierdził nieważności decyzji. 

Aleksandra Dalecka 

adwokat 

Kancelaria Zdanowicz i Wspólnicy 

Kontakt: blog@zdanowiczlegal.pl