Kto odpowiada za długi stowarzyszenia?

Rozpatrując kwestie odpowiedzialności za długi stowarzyszenia, należy wskazać po pierwsze, że stowarzyszenie jest jednostką organizacyjną posiadającą osobowość prawną. Zgodnie z art. 17 Ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 roku Prawo o stowarzyszeniach („Prawo o stowarzyszeniach”), stowarzyszenie uzyskuje osobowość prawną z chwilą wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego. W związku z tym stowarzyszenie, w świetle art. 33 Ustawy Kodeks cywilny z dnia 23 kwietnia 1964 roku („k.c.”), zyskuje status osoby prawnej, z którym wiąże się jego odrębność majątkowa w stosunku do członków oraz odpowiedzialność za zobowiązania całym swoim majątkiem. Zaś art. 33 Prawa o stowarzyszeniach wskazuje, iż na majątek stowarzyszenia składają się: składki członkowskie, darowizny, spadki, zapisy, dochody z własnej działalności, dochody z majątku stowarzyszenia oraz z ofiarności publicznej. 

Pomimo, że zgodnie z art. 11 ust 3 Prawa o stowarzyszeniach, każde stowarzyszenie zobowiązane jest posiadać zarząd, to w przypadku stowarzyszenia brak jest przepisów regulujących subsydiarną odpowiedzialność członków zarządu za zobowiązania stowarzyszenia, gdy okazałoby się, iż egzekucja przeciwko stowarzyszeniu byłaby nieskuteczna, jak ma to miejsce np. w przypadku spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Jednakże, nie można stwierdzić, że członkowie zarządu stowarzyszenia w żadnym wypadku nie odpowiadają za jego długi swoim majątkiem. Należy w tym miejscu wskazać postanowienia art. 116 i 116a Ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku Ordynacja podatkowa, które wprowadzają odpowiedzialność członków zarządu osób prawnych za zobowiązania podatkowe. Członkowie zarządu stowarzyszenia, podobnie jak członkowie spółek kapitałowych prawa handlowego, odpowiadają solidarnie całym swoim majątkiem, jeżeli egzekucja z majątku stowarzyszenia okazała się w całości lub w części bezskuteczna, a członek zarządu nie wykazał, że we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub wszczęto postępowanie układowe albo niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości lub niewszczęcie postępowania układowego nastąpiło bez jego winy. Odpowiedzialność członka zarządu stowarzyszenia powstaje również, gdy nie wskazuje on mienia stowarzyszenia, z którego egzekucja umożliwi zaspokojenie zaległości podatkowych w znacznej części. 

Członkowie zarządu stowarzyszenia prowadzącego działalność gospodarczą mogą odpowiadać również, na podstawie art. 21 ust 3 Ustawy z dnia 28 lutego 2003 roku Prawo upadłościowe i naprawcze („Prawo upadłościowe”), za szkodę wyrządzoną poprzez niezłożenie wniosku o ogłoszenie upadłości w odpowiednim terminie. Zgodnie z art. 21 ust 1 i 2 Prawa upadłościowego wniosek o ogłoszenie upadłości stowarzyszenia powinien zostać złożony przez osoby uprawnione do jego reprezentacji w terminie 2 tygodni od dnia, w którym wystąpiła podstawa ogłoszenia upadłości. Przez podstawy ogłoszenia upadłości, w świetle art. 11 Prawa upadłościowego, należy rozumieć niewykonywanie wymagalnych zobowiązań lub sytuację, w której zobowiązania osoby prawnej przekraczają wartość jej majątku. Szkodą w takim przypadku jest pozbawienie lub ograniczenie możliwości zaspokojenia się przez wierzyciela, w stosunku do wysokości długu, który odzyskałby gdyby wniosek o ogłoszenie upadłości został zgłoszony we właściwym terminie.

Zachęcamy do skorzystania z usług prawnych świadczonych przez Kancelarię w zakresie obsługi prawnej stowarzyszeń jak też i jej poszczególnych członków. 

Artur Stosio 

prawnik 

Kancelaria Zdanowicz i Wspólnicy 

kontakt: blog@zdanowiczlegal.pl