Czy spółki z o.o. mogą posiadać swoje udziały krzyżowo (matka w córce i córka w matce?)

Sytuacja, w której spółka córka posiada udziały w kapitale zakładowym spółki matki, została co do zasady zakazana przepisem zawartym w art. 200 § 1 Kodeksu spółek handlowych. Zgodnie ze zdaniem drugim tego przepisu – spółka zależna nie może obejmować (nabycie pierwotne np. przy podwyższeniu kapitału), nabywać (od osoby trzeciej) ani przyjmować w zastaw udziałów spółki, z którą pozostaje w stosunku zależności. 

Przez stosunek zależności w przypadku spółek z o.o. rozumiemy zaś odwrotność stosunku dominacji. I tak, przez spółkę dominującą rozumie się spółkę handlową w przypadku, gdy: 

a) dysponuje bezpośrednio lub pośrednio większością głosów na zgromadzeniu wspólników, także jako zastawnik albo użytkownik, bądź w zarządzie innej spółki kapitałowej (spółki zależnej), także na podstawie porozumień z innymi osobami, lub 

b) jest uprawniona do powoływania lub odwoływania większości członków zarządu innej spółki kapitałowej (spółki zależnej), także na podstawie porozumień z innymi osobami, lub 

c) jest uprawniona do powoływania lub odwoływania większości członków rady nadzorczej innej spółki kapitałowej (spółki zależnej), także na podstawie porozumień z innymi osobami, lub 

d) członkowie jej zarządu stanowią więcej niż połowę członków zarządu innej spółki kapitałowej (spółki zależnej), lub 

e) wywiera decydujący wpływ na działalność spółki kapitałowej zależnej, w szczególności na podstawie umów określonych w art. 7 Kodeksu spółek handlowych (umowy o zarządzanie). 

Naruszenie zakazu wskazanego w art. 200 Kodeksu spółek handlowych skutkuje nieważnością takiej czynności prawnej. Spółka zależna nie może zatem skutecznie przykładowo kupić udziały w kapitale zakładowym spółki dominującej. Czynność taka nie wywoła żadnych skutków prawnych. 

Aleksandra Dalecka 

adwokat 

Kancelaria Zdanowicz i Współnicy

Kontakt: blog@zdanowiczlegal.pl