Pomoc od konsula zagranicą

Konsul jest oficjalnym przedstawicielem Rzeczpospolitej Polskiej na terytorium oznaczonego kraju, powołanym celem ochrony interesów Rzeczpospolitej Polskiej oraz obywateli, a także odpowiada za stosunki Rzeczpospolitej Polskiej z krajem siedziby. Podstawę i zakres działania konsula określa ustawa z dnia 13 lutego 1984 roku o funkcjach konsulów Rzeczpospolitej Polskiej (Dz. U. 2002 Nr 215, poz. 1823 z zm.) („Ustawa”). 

Zadaniem konsula jest pomoc obywatelowi polskiemu przebywającemu za granicą, niezależnie od tego czy jest on turystą, pracownikiem, studentem czy też na stałe lub czasowo przebywa za granicą. Konsul jest odpowiedzialny za udzielanie pomocy obywatelom polskim przebywającym za granicą poprzez informowanie o prawach im przysługujących na terenie państwa przyjmującego, umożliwia powrót do kraju, w tym nawet jest zobowiązany do pomocy finansowej koniecznej na powrót do kraju (art. 16 Ustawy). Pomoc ta może być udzielana w formie przekazania określonej kwoty pieniężnej, jej udzielenie może być uzależnione od złożenia poręczenia majątkowego lub zobowiązania zwrotu całości lub części otrzymanej kwoty pieniędzy w terminie określonym w decyzji o przyznaniu pomocy finansowej. Pomoc może być udzielona również poprzez zakup biletu na przelot lub przejazd z państwa przyjmującego do kraju. Szczegółowe zasady przyznawania pomocy finansowej przez konsula określa rozporządzenie Ministra Spraw Zagranicznych z dnia 28 sierpnia 2002 roku w sprawie udzielania przez konsula Rzeczypospolitej Polskiej pomocy finansowej oraz trybu postępowania przy jej udzielaniu (Dz. U. 2002 Nr 151, poz. 1262 z zm.) 

Ponadto konsul zapewnia pomoc obywatelom polskim, którzy weszli w konflikt z prawem na terenie państwa przyjmującego. Konsul sprawuje również funkcje urzędnika państwowego, wykonuje zadania notariusza, kierownika stanu cywilnego oraz jest uprawniony do zabezpieczania spadku po obywatelu polskim, który zmarł na terenie państwa przyjmującego (art. 16 Ustawy). 

Zgodnie z art. 12 Ustawy konsul może reprezentować interesy obywatela polskiego przed sądami i organami państwa przyjmującego. Ponadto konsul czuwa aby obywatele polscy zatrzymani, aresztowani lub w inny sposób pozbawieni wolności w państwie przyjmującym mieli zapewnioną ochronę prawną i traktowanie zgodne z prawem tego państwa oraz z prawem i zwyczajami międzynarodowymi. W tym zakresie aresztowany może zwrócić się o pomoc do konsula w przedmiocie nawiązania kontaktu z rodziną. 

Konsul również zgodnie z art. 14 Ustawy jest zobowiązany do zapewnienia opieki nad obywatelami polskimi pozbawionymi opieki i kurateli oraz poprzez zabezpieczenia majątku takich osób. Konsul jest również właściwym podmiotem celem zabezpieczenia majątku zagranicą poprzez złożenie do depozytu dokumentów, środków płatniczych oraz innych przedmiotów wartościowych (art. 17 Ustawy). 

Do zadań konsula należy również zapewnienie kontaktu obywatela z państwem poprzez dokonywanie czynności wymiany dokumentów, przesłuchiwania w charakterze świadków na zlecenie organów krajowych. Konsul zajmuje się również legalizacją dokumentów w kraju pobytu, wydawaniem niezbędnych dokumentów umożliwiających powrót do kraju, w tym również jest uprawniony do wydawania, wznowienia, dokonywania zmian i unieważniania paszportów oraz innych dokumentów uprawniających do przekroczenia granicy, a także posiada kompetencje notariusza (art. 19 Ustawy) oraz urzędnika stanu cywilnego (art. 26 Ustawy). 

Konsul jest zatem urzędnikiem państwa polskiego, którego siedzibą jest państwo przyjmujące. Powołany jest przede wszystkim, odmiennie niż ambasador, do ochrony obywateli polskich przebywających w kraju przyjmującym oraz zapewnienia im możliwości normalnego życia i funkcjonowania poza granicami kraju. Jest to podmiot powołany do świadczenia wszelkiej pomocy Polakom za granicą. Do jego funkcji należą działania ochronne, jak również wszelkie działania o charakterze administracyjnym. Konsul jest dla Polaków przebywających zagranicą namiastką funkcji państwa ojczystego w kraju pobytu. Z uwagi na szczególną rolę konsula w pomocy i obsłudze administracyjnej dla obywateli Rzeczpospolitej Polskiej warto jest znać adresy najbliższych placówek konsularnych Rzeczpospolitej Polskiej, których aktualna lista znajduje się na stronie internetowej Ministerstwa Spraw Zagranicznych (kliknij tutaj). 

Paulina Adamczyk 

prawnik 

Kancelaria Zdanowicz i Wspólnicy

kontakt: blog@zdanowiczlegal.pl