W dniu 1 kwietnia 2016 roku wejdzie w życie Ustawa o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (Dz.U.2016.195 z dnia 2016.02.17), tzw. „Rodzina 500 plus”. Jednym z fundamentów, który legł u podstaw Ustawy, jak podnoszą twórcy programu, jest inwestycja w rodzinę. Pojawia się zatem pytanie, jak należy rozumieć pojęcie rodziny według wprowadzanych regulacji, zwłaszcza w kontekście przemian, które na dobre już zagościły we współczesnym modelu rodziny w polskim społeczeństwie. Czy nowe przepisy obejmują swoim zasięgiem również tzw. rodziny patchworkowe, czyli związki nieformalne, w których wychowywane są dzieci z poprzednich małżeństw/relacji swoich rodziców?
Przepisy Ustawy nie udzielają bezpośredniej, klarownej odpowiedzi w tym zakresie. Niemniej jednak należy odnieść się do definicji ujętej w art. 2 ust. 16 Ustawy, stanowiącej, że na gruncie omawianych regulacji „rodzina” oznacza nie tylko małżonków, ale także rodziców dzieci i ich opiekunów faktycznych żyjących w związkach nieformalnych, a także zamieszkujące wspólnie z nimi, pozostające na ich utrzymaniu dzieci. W dalszej części przepisu czytamy, że w przypadku, gdy dziecko, zgodnie z orzeczeniem sądu, jest pod opieką naprzemienną obojga rodziców rozwiedzionych lub żyjących w separacji lub żyjących w rozłączeniu, dziecko zalicza się jednocześnie do członków rodzin obydwojga rodziców. A zatem wprowadzane przepisy przewidują dość szerokie rozumienie pojęcia rodziny, nie wykluczając możliwości przyznania świadczenia wychowawczego także na dziecko w rodzinie patchworkowej.
Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej wyjaśnia w komunikatach wystosowanych na swojej stronie internetowej, że w przypadku, gdy partnerzy żyją w związku nieformalnym i mają dzieci z poprzednich relacji, zostaną uznani za rodzinę i będą mogli ubiegać się o świadczenia wychowawcze pod warunkiem, że wychowują co najmniej jedno wspólne dziecko. Należy jednak pamiętać o wprowadzonym kryterium dochodowym. Zgodnie z art. 5 ust. 3 Ustawy świadczenie wychowawcze będzie przysługiwać na pierwsze dziecko tylko tym rodzinom, w których dochód rodziny w przeliczeniu na osobę nie przekracza 800 zł netto (1.200 zł netto w rodzinach, w których wychowuje się dziecko z niepełnosprawnością). Jeśli kryterium dochodowe nie zostanie spełnione, słynne „500 zł” będzie przysługiwać dopiero na drugie i kolejne dziecko. Warto mieć przy tym na uwadze, że pełnoletnie dziecko, które nie ukończyło 25. roku życia i pozostaje na utrzymaniu rodziców, nie uprawnia co prawda do otrzymania świadczenia wychowawczego, ale jest uwzględniane przy obliczaniu dochodu na osobę w rodzinie. Dzięki temu jego jedyny młodszy brat lub siostra (także przyrodni) mają większe szanse na otrzymanie wsparcia finansowego.
Ustawa ma służyć rodzinom w ich codziennym życiu poprzez częściowe pokrywanie wydatków związanych z wychowywaniem dziecka. Poniżej podajemy więc omawiane regulacje prawne ujęte w praktyczne przykłady „z życia wzięte”.
We wszystkich przykładach należy przyjąć założenie, że dochód na jednego członka rodziny przekracza 800 zł netto, a zatem świadczenie wychowawcze przysługuje dopiero na drugie i kolejne dziecko.
1) Pani Anna i Pan Janusz żyją w związku nieformalnym. Mają po jednym dziecku z poprzednich związków w wieku 10 lat i 8 lat, które razem wychowują. Mają również wspólne dwuletnie dziecko.
W takiej sytuacji mamy do czynienia z „rodziną” na gruncie omawianej Ustawy. W skład tej rodziny są zaliczane wszystkie dzieci. A zatem rodzice otrzymają 1.000 zł (na drugie i trzecie dziecko).
2) Pani Anna i Pan Janusz żyją w związku nieformalnym. Mają po jednym dziecku z poprzednich związków w wieku 10 lat i 8 lat, które razem wychowują. Nie mają jednak wspólnego dziecka.
W tym przypadku brak wspólnego dziecka powoduje, że nie mamy do czynienia z pojęciem „rodziny” na gruncie omawianej Ustawy. Pani Anna i Pan Janusz nie otrzymają 500 zł na żadne dziecko. Sytuacja ulegnie zmianie dopiero, gdy wezmą ślub bądź urodzi im się wspólne dziecko.
3) Pani Anna i Pan Janusz żyją w związku nieformalnym. Mają jedno wspólne dziecko. Pan Janusz ma jeszcze dwójkę dzieci z poprzedniego małżeństwa. Dzieci te mieszkają ze swoją matką (byłą żoną p. Janusza), ojciec płaci na nie alimenty, widuje się z nimi co drugi weekend.
W takiej sytuacji w skład „rodziny” Pani Anny i Pana Janusza nie zaliczymy dwójki dzieci z poprzedniego małżeństwa. Przepisy Ustawy wymagają bowiem wspólnego zamieszkiwania dzieci z rodzicami. Wobec tego rodzice nie otrzymają świadczenia wychowawczego na jedyne wspólne dziecko, chyba że spełnią kryterium dochodowe.
4) Pani Anna i Pan Janusz żyją w związku nieformalnym. Mają jedno wspólne dziecko. Pan Janusz ma jeszcze dwójkę dzieci z poprzedniego małżeństwa. W wyroku rozwodowym sąd zasądził opiekę naprzemienną w ten sposób, że dzieci mieszkają miesiąc u jednego z rodziców, kolejny miesiąc u drugiego z rodziców.
W tym przypadku dwójka dzieci z poprzedniego małżeństwa Pana Janusza będzie zaliczać się do członków rodzin obydwojga rodziców. Wobec tego Pani Anna i Pan Janusz tworzą „rodzinę” z trójką dzieci w świetle przepisów omawianej Ustawy. Dzięki temu mogą liczyć na wsparcie finansowe w wysokości 500 zł na wspólne dziecko i 250 zł na jedno z dzieci z poprzedniego małżeństwa Pana Janusza (proporcjonalnie do sprawowanej przez niego faktycznej opieki).
5) Pani Anna i Pan Janusz żyją w związku nieformalnym. Mają wspólne dwuletnie dziecko. Poza tym Pan Janusz ma syna w wieku 21 lat z poprzedniego małżeństwa, który mieszka z nimi i pozostaje na ich utrzymaniu.
Wspólne dziecko sprawia, że mamy do czynienia z „rodziną” w rozumieniu przepisów nowej Ustawy. Syn z poprzedniego związku nie ukończył 25.roku życia, a zatem wchodzi w skład „rodziny”. Z uwagi na fakt, że jest już pełnoletni, ubieganie się o świadczenie wychowawcze na niego będzie bezzasadne. Niemniej jednak, jego osoba będzie miała znaczenie przy obliczaniu dochodu rodziny w przeliczeniu na jednego członka rodziny. Jeśli bowiem dochód nie przekroczy 800 zł netto na osobę, Pani Anna i Pan Janusz będą mogli ubiegać się o 500 zł na wspólne dziecko.
Katarzyna Sobczak
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz
Prosimy o pozostawienie komentarza w temacie posta. Jesteśmy wdzięczni za Państwa opinie.
W tym miejscu nie udzielamy indywidualnych porad prawnych. Jeśli jesteście Państwo zainteresowani pomocą prawną, prosimy o mailowy (blog@zdanowiczlegal.pl) lub telefoniczny (+22 525 84 44) kontakt z Kancelarią. Koszt pomocy prawnej uzależniony jest od stopnia skomplikowania, charakteru sprawy i nakładu pracy prawnika. Udzielamy także e-porady.
Posty są aktualne w dniu ich publikacji. Nie odpowiadamy za późniejsze zmiany prawa.