Podatek od nieruchomości – kto pobiera i czy nabywca zawsze ma obowiązek składania deklaracji

Podatek od nieruchomości należy do grupy podatków lokalnych, wobec tego organem właściwym w sprawie tego podatku jest wójt gminy, względnie burmistrz lub prezydent (art. 1c Ustawy z dnia 12 stycznia 1991 roku o podatkach i opłatach lokalnych („Ustawa”). 

Generalnie podatkiem od nieruchomości objęte są: 

1. grunty; 

2. budynki lub ich części; 

3. budowle lub ich części związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. 

Jednakże Ustawa w art. 7 przewiduje wiele przypadków, w których poszczególne rodzaje nieruchomości zwolnione są z podatku. Należą do nich także grunty stanowiące nieużytki, pod warunkiem, że nie są wykorzystywane na prowadzenie działalności gospodarczej. 

Zgodnie z art. 6 ust. 6 Ustawy, osoby fizyczne są zobowiązane złożyć właściwemu organowi podatkowemu informację o nieruchomościach i obiektach budowlanych w formie deklaracji w terminie 14 dni od dnia wystąpienia okoliczności uzasadniających powstanie albo wygaśnięcie obowiązku podatkowego. Obowiązek ten powstaje od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstały okoliczności uzasadniające jego powstanie, do których zaliczyć można w szczególności zakup nieruchomości. Warto wspomnieć, iż deklarację należy złożyć samodzielnie, gdyż nie czyni tego notariusz, jak w przypadku podatku od czynności cywilnoprawnych. 

Należy pamiętać jednak, że zwolnienia poszczególnych rodzajów nieruchomości z podatku, w tym nieużytków, nie zwalniają podatnika z obowiązku złożenia przed właściwym organem informacji o nieruchomościach i obiektach budowlanych oraz deklaracji na podatek od nieruchomości. Należy podkreślić, że generalnie niezłożenie informacji podatkowej lub złożenie jej po terminie może narazić podatnika na odpowiedzialność karną przewidzianą w art. 54 Kodeksu karnego skarbowego („kks”). Zgodnie z tym przepisem przestępstwo lub wykroczenie skarbowe popełnia osoba, która uchylając się od opodatkowania, nie ujawni właściwemu organowi przedmiotu lub podstawy opodatkowania albo nie składa deklaracji, przez co naraża podatek na uszczuplenie. Kks przewiduje w takiej sytuacji karę grzywny lub karę ograniczenia wolności, natomiast w przypadkach uszczuplenia podatku małej wartości tylko karę grzywny. Jednakże w przypadku nieużytków brak jest podstaw do nakładania na podatnika powyższych sankcji, gdyż trudno wówczas mówić o uszczupleniu podatku, skoro ten rodzaj gruntów podlega ustawowemu zwolnieniu z opodatkowania. 

Generalnie zobowiązanie podatkowe, w tym także te z tytułu podatku od nieruchomości, przedawniają się z upływem 3 lat od końca roku podatkowego, w którym postał obowiązek podatkowy, jeżeli podatnik złożył w odpowiednim terminie deklarację podatkową. Natomiast, gdy deklaracja nie została złożona, zobowiązanie podatkowe przedawnia się z upływem 5 lat od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy. Zaś karalność wykroczenia skarbowego, zgodnie z art. kks przedawnia się po roku od jego popełnienia, jeżeli w tym czasie zostanie wszczęte postępowanie karne skarbowe przeciwko sprawcy, to automatycznie okres przedawnienia ulegnie przedłużeniu o dwa lata. W przypadku przywołanego powyżej przestępstwa skarbowego karalność ustaje, jeśli od czasu jego popełnienia upłynęło 5 lat, przy czym zgodnie z art. 44 § 2 karalność przestępstwa skarbowego polegającego na uszczupleniu lub narażeniu na uszczuplenie należności publicznoprawnej ustaje także wówczas, gdy nastąpiło przedawnienie tej należności. 

Artur Stosio 

prawnik 

Kancelaria Zdanowicz i Wspólnicy 

kontakt: blog@zdanowiczlegal.pl