Co się stanie, gdy nie zrealizuję planu spłaty w upadłości konsumenckiej?

W poprzednich postach na blogu Kancelarii Zdanowicz i Wspólnicy (kliknij tu), pisaliśmy jakie są zalety i możliwości oddłużenia w postępowaniu o ogłoszenie upadłości konsumenckiej, kto może o nią wnioskować oraz czy ryzykujemy spieniężeniem naszego majątku przez sąd, jeśli złożymy taki wniosek. Dziś przyjrzymy się sytuacji, w której sąd ogłosił już upadłość konsumencką i nałożył na nas obowiązek spłaty wierzycieli w ramach tzw. planu spłaty. Zawsze może się tak zdarzyć, że z różnych przyczyn go nie zrealizujemy. Co się wówczas stanie? 

W czasie wykonywania planu spłaty upadły nie może dokonywać czynności, które mogą zmniejszyć jego majątek lub ograniczyć możliwości realizacji tego planu. Za zgodą sądu możliwe jest dokonanie danej czynności ingerującej w stan majątkowy przez upadłego, o ile przemawiają za tym uzasadnione względy np. natury życiowej lub zdrowotnej. Upadły posiada obowiązek corocznego składania sprawozdania z realizacji planu spłaty do sądu. Sprawozdanie składa się do końca kwietnia za poprzedni rok. W sprawozdaniu wskazuje osiągnięte przychody, spłacone zadłużenie oraz nabyte składniki majątkowe, do sprawozdania upadły powinien dołączyć również kopię zeznania podatkowego za poprzedni rok. 

Co zrobić gdy nie możemy się wywiązać z harmonogramu spłat? Plan spłaty może podlegać zmianie w toku jego realizacji. Sąd dokonuje zmiany planu na wniosek upadłego po wysłuchaniu wierzycieli, o ile upadły nie może wywiązać się z ustalonego harmonogramu. W takiej sytuacji sąd może przedłużyć okres spłaty na okres nie dłuższy niż 18 miesięcy. W przypadku natomiast gdy brak możliwości spłaty przez upadłego ma charakter trwały np. choroba lub sytuacja osobista, co jest niezawinione i niezależne od upadłego, sąd na wniosek upadłego, po wysłuchaniu wierzycieli, może uchylić plan spłaty wierzycieli i umorzyć niewykonane zobowiązania upadłego. W zakresie zmiany planu spłaty na postanowienie sądu I instancji przysługuje zażalenie, a na postanowienie sądu II instancji skarga kasacyjna. Plan spłaty może ulec zmianie również wówczas, gdy w trakcie jego realizacji ulegnie poprawie sytuacja upadłego z innej przyczyny niż zwiększenie się wynagrodzenia za pracę lub dochodów uzyskiwanych z osobiście wykonywanej przez upadłego działalności zarobkowej, np. gdy upadły otrzymał spadek lub darowiznę. W takim przypadku z wnioskiem o zmianę planu spłaty może wystąpić każdy z wierzycieli lub upadły, przed wydaniem postanowienia sąd wysłuchuje wierzycieli i upadłego. Na postanowienie wydane w tym trybie służy zażalenie. 

Co istotne, w przypadku, gdy upadły nie zachowuje się zgodnie z dobrymi obyczajami, czego skutkiem jest również brak realizacji planu spłaty, sąd może uchylić wskazany plan, przy czym zobowiązania upadłego wobec wierzycieli nie ulegną umorzeniu. Wskazany tryb jest swoistą sankcją za nieprawidłowe zachowanie upadłego w trakcie realizacji planu spłaty, zachodzi wówczas, gdy nie ma podstaw do zmiany planu oraz do uchylenia planu i umorzenia zobowiązań z uwagi na sytuację upadłego od niego niezawinioną i niezależną. W takim przypadku sąd orzeka z urzędu lub na wniosek wierzyciela, po wysłuchaniu wierzyciela i upadłego. Podstawami dla zastosowania wskazanego trybu są: brak złożenia sprawozdania z realizacji planu spłat, zatajenie w sprawozdaniu osiągniętych przychodów lub nabytego majątku, dokonanie czynności wobec majątku bez zgody sądu, ukrywanie majątku lub prawomocne uznanie czynności upadłego za dokonaną z pokrzywdzeniem wierzycieli. Wskazany katalog ma charakter zamknięty, przy czym należy podkreślić, że sankcja dla upadłego za nieprawidłowe działania w zakresie realizacji planu spłat jest dotkliwa, bowiem zniweczeniu podlegają skutki upadłości, tj. realizacja spłat w ramach planu i częściowa redukcja zadłużenia. Sąd ma zasadniczo podstawy do braku uchylenia planu spłat w sytuacji zaistnienia powyższych podstaw, jednak tylko wówczas, o ile uchybienie nie jest znaczne lub dalsze wykonywanie planu spłaty wierzycieli jest uzasadnione względami słuszności lub względami humanitarnym – związanymi z postawą i sytuacją upadłego np. wyrażoną skruchą, naprawieniem uchybienia, przedstawieniem dowodów na niezawiniony charakter danego uchybienia. 

Paulina Adamczyk – Kowalska 

adwokat 

Kancelaria Zdanowicz i Wspólnicy 

Kontakt: blog@zdanowiczlegal.pl

Zachęcamy do kontaktu z Kancelarią Zdanowicz i Wspólnicy (e-mail: office@zdanowiczlegal.pl lub + 22 525 84 44), jeśli rozważacie Państwo swoje oddłużenie lub napotkaliście problemy w trakcie postępowania upadłościowego. Negocjujemy również indywidualne rozwiązania z wierzycielami.