Kogo spłacę a jakie wierzytelności sąd umorzy w upadłości konsumenckiej?

Dłużnik, składając wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej, zadaje sobie pytanie, ile ze swoich długów będzie musiał spłacić, a jaką część zadłużenia sąd mu umorzy. Oddłużenie jest zawsze najistotniejszym powodem dla składania wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej. Kiedy dłużnik pozna odpowiedź na to pytanie? (o innych kwestiach związanych z upadłością konsumencką poczytasz klikając tu).

Ustalenie planu spłaty wierzycieli jest kolejnym etapem w ramach postępowania upadłościowego konsumenta. Co do zasady, warunkiem ustalenia planu spłaty jest zakończenie likwidacji majątku upadłego, co oznacza sporządzenie ostatecznego planu podziału funduszów masy upadłości. Plan podziału sporządza syndyk. Dopiero po jego prawomocnym rozstrzygnięciu plan jest zatwierdzany przez sędziego-komisarza, a następnie realizowany przez syndyka. W związku z tym, że procedura powyższa może okazać się długotrwała i nieść za sobą zmiany w planie podziału co do wielkości kwot przeznaczonych dla poszczególnych wierzycieli, plan spłat wierzycieli może być przygotowany nie wcześniej niż po prawomocnym sporządzeniu ostatecznego planu podziału składników masy upadłości. Właśnie wraz z uprawomocnieniem się planu podziału wiadomo w jakim stopniu możliwe jest zaspokojenie wierzycieli. 

Sąd w drodze postanowienia ustala plan spłaty wierzycieli działając z urzędu. W planie spłat sąd wskazuje w jakim zakresie i w jakim czasie, jednak nie dłuższym niż 36 miesięcy, upadły ma obowiązek spłacać zobowiązania, które zostały w toku postępowania upadłościowego uznane na sporządzonej liście wierzytelności a niewykonane w jego toku oraz jaka część zobowiązań upadłego, które powstały przed dniem ogłoszenia upadłości zostanie umorzona po wykonaniu planu spłaty wierzycieli. 

Zatem plan spłaty wierzycieli wyznacza się po wykonaniu ostatecznego planu oddziału bądź po zatwierdzeniu listy wierzytelności, gdy z uwagi na brak majątku plan podziału nie zostanie sporządzony. 

Ustalając plan spłaty wierzycieli sąd upadłościowy bierze pod uwagę: 

1. możliwości zarobkowe upadłego; 

2. konieczność utrzymania upadłego; 

3. konieczność utrzymania osób pozostających na utrzymaniu upadłego; 

4. potrzeby mieszkaniowe upadłego i osób pozostających na utrzymaniu upadłego; 

5. wysokość niezaspokojonych wierzytelności; 

6. realność zaspokojenia wierzytelności w przyszłości. 

Ustalając plan spłaty wierzycieli sąd powinien działać zgodnie z zasadą równego traktowania wierzycieli. Postanowienie o ustaleniu planu spłaty wierzycieli zostaje doręczone wierzycielom. Na postanowienie sądu upadłościowego co do planu spłaty przysługuje zażalenie zarówno upadłemu jak i każdemu wierzycielowi. Po uprawomocnieniu się postanowienia w przedmiocie ustalenia planu spłaty wierzycieli następuje zakończenie postępowania upadłościowego, w związku z czym jego wykonanie odbywa się poza postępowaniem. 

Podkreślić należy, iż plan spłaty wskazuje nowe terminy w jakich ma dojść do spłaty istniejących zobowiązań, które objęte zostały planem spłaty. Wcześniejsze terminy zapłaty wynikające z czynności prawnych nie są wiążące. 

KATEGORIE NALEŻNOŚCI OBJĘTYCH PLANEM SPŁATY 

Plan spłaty obejmuje trzy kategorie należności, bez rozróżnienia na należności publicznoprawne oraz prywatnoprawne. Są to: 

1. wierzytelności, które zostały ujęte na liście wierzytelności w postępowaniu upadłościowym, które nie zostały zaspokojone toku prowadzonego postępowania w związku ze sporządzonym planem podziału; 

2. wierzytelności, które powstały po ogłoszeniu upadłości osoby fizycznej i nie zostały zaspokojone w toku prowadzonego postępowania upadłościowego. Istotna jest okoliczność, że wierzytelności te podlegają zaspokojeniu w ich pełnej wysokości; 

3. należności z tytułu kosztów postępowania upadłościowego, które tymczasowo pokryte zostały przez Skarb Państwa. 

Istotne jest, że sąd upadłościowy wydając postanowienie nie musi być zgodny z wolą upadłego czy jego wierzycieli, ponieważ nie jest to umowa czy porozumienie pomiędzy upadłym a wierzycielami, a z przepisów ustawy wynika wprost, iż sąd nie jest związany stanowiskiem upadłego co do treści postanowień planu spłaty. 

Ustalenie planu spłaty wierzycieli nie narusza praw wierzyciela wobec poręczyciela upadłego oraz współdłużnika upadłego ani praw wynikających z hipoteki, zastawu, zastawu rejestrowego, zastawu skarbowego oraz hipoteki morskiej, jeśli były one ustanowione na mieniu osoby trzeciej. Ustalenie planu spłaty wierzycieli i umorzenie zobowiązań upadłego jest skuteczne również w stosunkach pomiędzy upadłym, a poręczycielem, gwarantem i współdłużnikiem upadłego. 

UMORZENIE WIERZYTELNOŚCI 

Wraz z wykonaniem przez upadłego spłat określonych przez sąd w planie spłaty wierzycieli, sąd następnie wydaje postanowienie o stwierdzeniu wykonania planu spłaty wierzycieli i umorzeniu zobowiązań upadłego, które powstały przed dniem ogłoszenia upadłości a zostały niewykonane w wyniku wykonania planu spłaty wierzycieli. 

W drodze powyższego postanowienia nie mogą zostać umorzone wierzytelności z tytułu alimentów, rent jako odszkodowania za wywołanie choroby, niezdolności do pracy, kalectwa lub śmierci, orzeczonych przez sąd kar grzywny, obowiązku naprawienia szkody oraz zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, nawiązki lub świadczenia pieniężnego orzeczonych przez sąd jako środek karny lub środek związany z poddaniem sprawcy próbie, jak również z tytułu naprawienia szkody wynikającej z przestępstwa lub wykroczenia stwierdzonego prawomocnym orzeczeniem oraz zobowiązań, których upadły umyślnie nie ujawnił, jeżeli wierzyciel nie brał udziału w postępowaniu. 

Po wydaniu postanowienie o stwierdzeniu wykonania planu spłaty wierzycieli i umorzenia zobowiązań upadłego nie jest możliwe wszczęcie postępowania egzekucyjnego wobec upadłego co do wierzytelności, która powstała przed dniem ustalenia planu spłaty wierzycieli z wyjątkiem wierzytelności przedstawionych powyżej, które nie ulegają umorzeniu. 

Wskazać należy, iż ustawodawca określił jeszcze jedną drogę, w ramach której dochodzi do umorzenia wierzytelności w związku z upadłością konsumencką. Sąd umorzy zobowiązania upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli, jeśli ustali, że sytuacja osobista upadłego wskazuje w oczywisty sposób, że nie byłby on zdolny do dokonania jakichkolwiek spłat w ramach planu spłaty wierzycieli. Jednakże w ten sposób nie mogą być umorzone kategorie wierzytelności wskazane powyżej. 

Anna Dudkiewicz 

prawnik

Kancelaria Zdanowicz i Wspólnicy

Kontakt: blog@zdanowiczlegal.pl 

Zachęcamy do kontaktu z Kancelarią Zdanowicz i Wspólnicy (e-mail: office@zdanowiczlegal.pl lub + 22 525 84 44), jeśli rozważacie Państwo swoje oddłużenie lub napotkaliście problemy w trakcie postępowania upadłościowego. Negocjujemy również indywidualne rozwiązania z wierzycielami.