Kogo spłacę a jakie wierzytelności sąd umorzy w upadłości konsumenckiej?

Dłużnik, składając wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej, zadaje sobie pytanie, ile ze swoich długów będzie musiał spłacić, a jaką część zadłużenia sąd mu umorzy. Oddłużenie jest zawsze najistotniejszym powodem dla składania wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej. Kiedy dłużnik pozna odpowiedź na to pytanie? (o innych kwestiach związanych z upadłością konsumencką poczytasz klikając tu).

Ustalenie planu spłaty wierzycieli jest kolejnym etapem w ramach postępowania upadłościowego konsumenta. Co do zasady, warunkiem ustalenia planu spłaty jest zakończenie likwidacji majątku upadłego, co oznacza sporządzenie ostatecznego planu podziału funduszów masy upadłości. Plan podziału sporządza syndyk. Dopiero po jego prawomocnym rozstrzygnięciu plan jest zatwierdzany przez sędziego-komisarza, a następnie realizowany przez syndyka. W związku z tym, że procedura powyższa może okazać się długotrwała i nieść za sobą zmiany w planie podziału co do wielkości kwot przeznaczonych dla poszczególnych wierzycieli, plan spłat wierzycieli może być przygotowany nie wcześniej niż po prawomocnym sporządzeniu ostatecznego planu podziału składników masy upadłości. Właśnie wraz z uprawomocnieniem się planu podziału wiadomo w jakim stopniu możliwe jest zaspokojenie wierzycieli. 

Sąd w drodze postanowienia ustala plan spłaty wierzycieli działając z urzędu. W planie spłat sąd wskazuje w jakim zakresie i w jakim czasie, jednak nie dłuższym niż 36 miesięcy, upadły ma obowiązek spłacać zobowiązania, które zostały w toku postępowania upadłościowego uznane na sporządzonej liście wierzytelności a niewykonane w jego toku oraz jaka część zobowiązań upadłego, które powstały przed dniem ogłoszenia upadłości zostanie umorzona po wykonaniu planu spłaty wierzycieli. 

Zatem plan spłaty wierzycieli wyznacza się po wykonaniu ostatecznego planu oddziału bądź po zatwierdzeniu listy wierzytelności, gdy z uwagi na brak majątku plan podziału nie zostanie sporządzony. 

Ustalając plan spłaty wierzycieli sąd upadłościowy bierze pod uwagę: 

1. możliwości zarobkowe upadłego; 

2. konieczność utrzymania upadłego; 

3. konieczność utrzymania osób pozostających na utrzymaniu upadłego; 

4. potrzeby mieszkaniowe upadłego i osób pozostających na utrzymaniu upadłego; 

5. wysokość niezaspokojonych wierzytelności; 

6. realność zaspokojenia wierzytelności w przyszłości. 

Ustalając plan spłaty wierzycieli sąd powinien działać zgodnie z zasadą równego traktowania wierzycieli. Postanowienie o ustaleniu planu spłaty wierzycieli zostaje doręczone wierzycielom. Na postanowienie sądu upadłościowego co do planu spłaty przysługuje zażalenie zarówno upadłemu jak i każdemu wierzycielowi. Po uprawomocnieniu się postanowienia w przedmiocie ustalenia planu spłaty wierzycieli następuje zakończenie postępowania upadłościowego, w związku z czym jego wykonanie odbywa się poza postępowaniem. 

Podkreślić należy, iż plan spłaty wskazuje nowe terminy w jakich ma dojść do spłaty istniejących zobowiązań, które objęte zostały planem spłaty. Wcześniejsze terminy zapłaty wynikające z czynności prawnych nie są wiążące. 

KATEGORIE NALEŻNOŚCI OBJĘTYCH PLANEM SPŁATY 

Plan spłaty obejmuje trzy kategorie należności, bez rozróżnienia na należności publicznoprawne oraz prywatnoprawne. Są to: 

1. wierzytelności, które zostały ujęte na liście wierzytelności w postępowaniu upadłościowym, które nie zostały zaspokojone toku prowadzonego postępowania w związku ze sporządzonym planem podziału; 

2. wierzytelności, które powstały po ogłoszeniu upadłości osoby fizycznej i nie zostały zaspokojone w toku prowadzonego postępowania upadłościowego. Istotna jest okoliczność, że wierzytelności te podlegają zaspokojeniu w ich pełnej wysokości; 

3. należności z tytułu kosztów postępowania upadłościowego, które tymczasowo pokryte zostały przez Skarb Państwa. 

Istotne jest, że sąd upadłościowy wydając postanowienie nie musi być zgodny z wolą upadłego czy jego wierzycieli, ponieważ nie jest to umowa czy porozumienie pomiędzy upadłym a wierzycielami, a z przepisów ustawy wynika wprost, iż sąd nie jest związany stanowiskiem upadłego co do treści postanowień planu spłaty. 

Ustalenie planu spłaty wierzycieli nie narusza praw wierzyciela wobec poręczyciela upadłego oraz współdłużnika upadłego ani praw wynikających z hipoteki, zastawu, zastawu rejestrowego, zastawu skarbowego oraz hipoteki morskiej, jeśli były one ustanowione na mieniu osoby trzeciej. Ustalenie planu spłaty wierzycieli i umorzenie zobowiązań upadłego jest skuteczne również w stosunkach pomiędzy upadłym, a poręczycielem, gwarantem i współdłużnikiem upadłego. 

UMORZENIE WIERZYTELNOŚCI 

Wraz z wykonaniem przez upadłego spłat określonych przez sąd w planie spłaty wierzycieli, sąd następnie wydaje postanowienie o stwierdzeniu wykonania planu spłaty wierzycieli i umorzeniu zobowiązań upadłego, które powstały przed dniem ogłoszenia upadłości a zostały niewykonane w wyniku wykonania planu spłaty wierzycieli. 

W drodze powyższego postanowienia nie mogą zostać umorzone wierzytelności z tytułu alimentów, rent jako odszkodowania za wywołanie choroby, niezdolności do pracy, kalectwa lub śmierci, orzeczonych przez sąd kar grzywny, obowiązku naprawienia szkody oraz zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, nawiązki lub świadczenia pieniężnego orzeczonych przez sąd jako środek karny lub środek związany z poddaniem sprawcy próbie, jak również z tytułu naprawienia szkody wynikającej z przestępstwa lub wykroczenia stwierdzonego prawomocnym orzeczeniem oraz zobowiązań, których upadły umyślnie nie ujawnił, jeżeli wierzyciel nie brał udziału w postępowaniu. 

Po wydaniu postanowienie o stwierdzeniu wykonania planu spłaty wierzycieli i umorzenia zobowiązań upadłego nie jest możliwe wszczęcie postępowania egzekucyjnego wobec upadłego co do wierzytelności, która powstała przed dniem ustalenia planu spłaty wierzycieli z wyjątkiem wierzytelności przedstawionych powyżej, które nie ulegają umorzeniu. 

Wskazać należy, iż ustawodawca określił jeszcze jedną drogę, w ramach której dochodzi do umorzenia wierzytelności w związku z upadłością konsumencką. Sąd umorzy zobowiązania upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli, jeśli ustali, że sytuacja osobista upadłego wskazuje w oczywisty sposób, że nie byłby on zdolny do dokonania jakichkolwiek spłat w ramach planu spłaty wierzycieli. Jednakże w ten sposób nie mogą być umorzone kategorie wierzytelności wskazane powyżej. 

Anna Dudkiewicz 

prawnik

Kancelaria Zdanowicz i Wspólnicy

Kontakt: blog@zdanowiczlegal.pl 

Zachęcamy do kontaktu z Kancelarią Zdanowicz i Wspólnicy (e-mail: office@zdanowiczlegal.pl lub + 22 525 84 44), jeśli rozważacie Państwo swoje oddłużenie lub napotkaliście problemy w trakcie postępowania upadłościowego. Negocjujemy również indywidualne rozwiązania z wierzycielami.

Co się stanie, gdy nie zrealizuję planu spłaty w upadłości konsumenckiej?

W poprzednich postach na blogu Kancelarii Zdanowicz i Wspólnicy (kliknij tu), pisaliśmy jakie są zalety i możliwości oddłużenia w postępowaniu o ogłoszenie upadłości konsumenckiej, kto może o nią wnioskować oraz czy ryzykujemy spieniężeniem naszego majątku przez sąd, jeśli złożymy taki wniosek. Dziś przyjrzymy się sytuacji, w której sąd ogłosił już upadłość konsumencką i nałożył na nas obowiązek spłaty wierzycieli w ramach tzw. planu spłaty. Zawsze może się tak zdarzyć, że z różnych przyczyn go nie zrealizujemy. Co się wówczas stanie? 

W czasie wykonywania planu spłaty upadły nie może dokonywać czynności, które mogą zmniejszyć jego majątek lub ograniczyć możliwości realizacji tego planu. Za zgodą sądu możliwe jest dokonanie danej czynności ingerującej w stan majątkowy przez upadłego, o ile przemawiają za tym uzasadnione względy np. natury życiowej lub zdrowotnej. Upadły posiada obowiązek corocznego składania sprawozdania z realizacji planu spłaty do sądu. Sprawozdanie składa się do końca kwietnia za poprzedni rok. W sprawozdaniu wskazuje osiągnięte przychody, spłacone zadłużenie oraz nabyte składniki majątkowe, do sprawozdania upadły powinien dołączyć również kopię zeznania podatkowego za poprzedni rok. 

Co zrobić gdy nie możemy się wywiązać z harmonogramu spłat? Plan spłaty może podlegać zmianie w toku jego realizacji. Sąd dokonuje zmiany planu na wniosek upadłego po wysłuchaniu wierzycieli, o ile upadły nie może wywiązać się z ustalonego harmonogramu. W takiej sytuacji sąd może przedłużyć okres spłaty na okres nie dłuższy niż 18 miesięcy. W przypadku natomiast gdy brak możliwości spłaty przez upadłego ma charakter trwały np. choroba lub sytuacja osobista, co jest niezawinione i niezależne od upadłego, sąd na wniosek upadłego, po wysłuchaniu wierzycieli, może uchylić plan spłaty wierzycieli i umorzyć niewykonane zobowiązania upadłego. W zakresie zmiany planu spłaty na postanowienie sądu I instancji przysługuje zażalenie, a na postanowienie sądu II instancji skarga kasacyjna. Plan spłaty może ulec zmianie również wówczas, gdy w trakcie jego realizacji ulegnie poprawie sytuacja upadłego z innej przyczyny niż zwiększenie się wynagrodzenia za pracę lub dochodów uzyskiwanych z osobiście wykonywanej przez upadłego działalności zarobkowej, np. gdy upadły otrzymał spadek lub darowiznę. W takim przypadku z wnioskiem o zmianę planu spłaty może wystąpić każdy z wierzycieli lub upadły, przed wydaniem postanowienia sąd wysłuchuje wierzycieli i upadłego. Na postanowienie wydane w tym trybie służy zażalenie. 

Co istotne, w przypadku, gdy upadły nie zachowuje się zgodnie z dobrymi obyczajami, czego skutkiem jest również brak realizacji planu spłaty, sąd może uchylić wskazany plan, przy czym zobowiązania upadłego wobec wierzycieli nie ulegną umorzeniu. Wskazany tryb jest swoistą sankcją za nieprawidłowe zachowanie upadłego w trakcie realizacji planu spłaty, zachodzi wówczas, gdy nie ma podstaw do zmiany planu oraz do uchylenia planu i umorzenia zobowiązań z uwagi na sytuację upadłego od niego niezawinioną i niezależną. W takim przypadku sąd orzeka z urzędu lub na wniosek wierzyciela, po wysłuchaniu wierzyciela i upadłego. Podstawami dla zastosowania wskazanego trybu są: brak złożenia sprawozdania z realizacji planu spłat, zatajenie w sprawozdaniu osiągniętych przychodów lub nabytego majątku, dokonanie czynności wobec majątku bez zgody sądu, ukrywanie majątku lub prawomocne uznanie czynności upadłego za dokonaną z pokrzywdzeniem wierzycieli. Wskazany katalog ma charakter zamknięty, przy czym należy podkreślić, że sankcja dla upadłego za nieprawidłowe działania w zakresie realizacji planu spłat jest dotkliwa, bowiem zniweczeniu podlegają skutki upadłości, tj. realizacja spłat w ramach planu i częściowa redukcja zadłużenia. Sąd ma zasadniczo podstawy do braku uchylenia planu spłat w sytuacji zaistnienia powyższych podstaw, jednak tylko wówczas, o ile uchybienie nie jest znaczne lub dalsze wykonywanie planu spłaty wierzycieli jest uzasadnione względami słuszności lub względami humanitarnym – związanymi z postawą i sytuacją upadłego np. wyrażoną skruchą, naprawieniem uchybienia, przedstawieniem dowodów na niezawiniony charakter danego uchybienia. 

Paulina Adamczyk – Kowalska 

adwokat 

Kancelaria Zdanowicz i Wspólnicy 

Kontakt: blog@zdanowiczlegal.pl

Zachęcamy do kontaktu z Kancelarią Zdanowicz i Wspólnicy (e-mail: office@zdanowiczlegal.pl lub + 22 525 84 44), jeśli rozważacie Państwo swoje oddłużenie lub napotkaliście problemy w trakcie postępowania upadłościowego. Negocjujemy również indywidualne rozwiązania z wierzycielami.

Czy składając wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej ryzykuję, że sąd sprzeda mój majątek?

Zawnioskowanie o upadłość konsumencką daje możliwość oddłużenia się, jednak rodzi ryzyko spieniężenia majątku dłużnika na zaspokojenie wierzycieli. Zasadą jest, że majątek upadłego konsumenta będzie podlegał sprzedaży, z wyłączeniem tych składników, które na mocy przepisów szczególnych zostały z niej wykluczone.

Po ogłoszeniu upadłości konsumenckiej, sąd wyznacza syndyka, który przejmuje zarządzanie majątkiem upadłego. Będzie miał za zadanie sporządzenie spisu inwentarza i w dalszej kolejności dokonanie sprzedaży nieruchomości i ruchomości upadłego. Co istotne, w przypadku ruchomości możliwe jest udzielenie przez syndyka stosownego pełnomocnictwa upadłemu konsumentowi, tak aby sam konsument mógł dokonywać sprzedaży swoich ruchomości, dążąc do uzyskania jak najwyższej ceny, celem zaspokojenia wierzycieli. Odnośnie nieruchomości, sprzedaż należy do syndyka. Jeśli w skład masy upadłości wchodzi lokal mieszkalny albo dom jednorodzinny, w którym zamieszkuje upadły, nie mając jednocześnie innego miejsca do zamieszkania, wtedy z sumy uzyskanej z jego sprzedaży wydziela się upadłemu kwotę odpowiadającą przeciętnemu czynszowi najmu lokalu mieszkalnego w tej samej lub sąsiedniej miejscowości, za okres od 12 miesięcy do 24 miesięcy. Kwotę tę określa sąd, mając na uwadze potrzeby mieszkaniowe upadłego i liczbę osób pozostających na jego utrzymaniu, zdolności zarobkowe upadłego, sumę uzyskaną ze sprzedaży lokalu. Sąd weźmie też pod uwagę opinię syndyka.

Warto pamiętać, że jest też możliwość uniknięcia likwidacji majątku, o ile upadły konsument za zgodą sądu dojdzie do porozumienia z wierzycielami i uzgodni z nimi plan spłaty zadłużenia, bez konieczności sprzedaży składników majątkowych.

Aby ustalić jakie ryzyka są związane ze złożeniem wniosku o oddłużenie w ramach upadłości konsumenckiej danej osoby, zapraszamy do kontaktu z Kancelarią Zdanowicz i Wspólnicy.

Gabriela Waraszkiewicz
adwokat
Kancelaria Zdanowicz i Wspólnicy
Kontakt: blog@zdanowiczlegal.pl

Upadłość konsumencka członków zarządów i rad nadzorczych

Wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej może złożyć osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej / niebędąca przedsiębiorcą. Co do zasady więc członkowie rady nadzorczej oraz członkowie zarządu w spółkach kapitałowych posiadają konsumencką zdolność upadłościową pod warunkiem, że nie prowadzą dodatkowo we własnym imieniu i na własny rachunek działalności gospodarczej. Sam fakt pełnienia wskazanych funkcji nie oznacza bowiem automatycznie uzyskania statusu przedsiębiorcy. 

Co do zasady upadłość konsumencka osób zasiadających w zarządzie lub radzie nadzorczej nie różni się od innych upadłości konsumenckich. Niemniej jednak, w przypadku członków zarządu, Sąd będzie dodatkowo badał, czy w okresie dziesięciu lat przed dniem złożenia wniosku dłużnik, mając taki obowiązek, wbrew przepisom ustawy nie zgłosił w terminie wniosku o ogłoszenie upadłości. Przepisy prawa upadłościowego zobowiązują bowiem członków zarządu do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości zarządzanej przez nich spółki w terminie 30 dni od dnia powstania stanu niewypłacalności (przed nowelizacją przepisów tj. przed datą 1 stycznia 2016 r. termin ten wynosił dwa tygodnie). Jeśli członek zarządu nie dopełnił wskazanego obowiązku, wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej wobec niego zostanie oddalony, chyba że będą się temu sprzeciwiać względy słuszności lub względy humanitarne. Przedstawione uregulowanie dotyczy również byłych członków Zarządu. 

Zwracam jednak uwagę, że wśród przedstawicieli doktryny w ostatnim czasie pojawiły się kontrowersje odnośnie interpretacji przepisu regulującego ww. kwestię (tj. art. 4914 ust. 2 pkt 3 Prawa upadłościowego). Według odmiennego poglądu, odbiegającego od literalnej wykładni tego przepisu i korzystniejszego dla członków zarządów, Sąd oddali wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej tylko wówczas, gdy dłużnik nie złożył w terminie wniosku o ogłoszenie własnej upadłości. A zatem przesłanka ta miałaby dotyczyć jedynie tych dłużników, którzy kiedyś prowadzili indywidualną działalność gospodarczą. Tym samym, jeśli z wnioskiem o ogłoszenie upadłości konsumenckiej wystąpi osoba będąca członkiem zarządu, brak terminowego złożenia przez nią wniosku o ogłoszenie upadłości spółki, nie powinien stanowić przeszkody dla ogłoszenia upadłości konsumenckiej. To korzystne dla reprezentantów spółek kapitałowych stanowisko wyraża m.in. Rafał Adamus ( „Prawo upadłościowe. Komentarz” 2016 r.) i Piotr Zimmerman („Prawo upadłościowe. Prawo restrukturyzacyjne. Komentarz” 2018 r.). Trudno jednak obecnie autorytarnie stwierdzić, czy ten pogląd przyjmie się w orzecznictwie sądowym, dlatego z ostrożności członkowie zarządu sp. z o.o. lub spółki akcyjnej powinni dołożyć szczególnej staranności w tym zakresie. 

Może pojawić się pytanie, czy po ogłoszeniu upadłości konsumenckiej członków organów spółek handlowych nadal możliwe będzie pełnienie dotychczasowych funkcji w organach spółek. Żaden przepis nie reguluje wprost tej kwestii. Co prawda, przepisy prawa upadłościowego przewidują wprowadzenie syndyka dla wykonywania uprawnień upadłego w spółkach, ale tylko tych uprawnień, które są związane z jego uczestnictwem w spółkach, a więc odnoszą się do sytuacji wspólników, a nie członków zarządu lub rady nadzorczej. Poza tym wskazuję na art. 55 pkt 1a) Ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym, zgodnie z którym osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej po ogłoszeniu jej upadłości konsumenckiej zostaje wpisana do rejestru dłużników niewypłacalnych. Niemniej jednak wpis do rejestru na tej podstawie nie jest przeszkodą dla sprawowania funkcji w organach spółek. Należy zatem przyjąć, że sprawowanie wskazanych funkcji w spółkach prawa handlowego nie zostaje wykluczone w związku z ogłoszeniem upadłości konsumenckiej.

Kancelaria Zdanowicz i Wspólnicy (kliknij tutaj) oferuje pomoc prawną przy prowadzeniu spraw z zakresu oddłużenia, w tym upadłości konsumenckiej. 

Katarzyna Panas 

adwokat 

Kancelaria Zdanowicz i Wspólnicy 

Kontakt: blog@zdanowiczlegal.pl

Kto może wnioskować o upadłość konsumencką?

Upadłość konsumencka to potoczne określenie postępowania upadłościowego wobec osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej. Nowelizacja Prawa Upadłościowego uprościła procedurę, w tym w zakresie ułatwienia dostępu do postępowania. Skutkiem tego jest wzrost ilości spraw upadłościowych w sądach, co wydłuża czas tych postępowań. 

Zastosowanie przepisów procedury do osób fizycznych, innych niż przedsiębiorcy aktywni, powoduje, iż w obrocie funkcjonuje nazewnictwo postępowania jako upadłość konsumencka. Co istotne, wskazane postępowanie dostępne jest dla „oddłużenia” z wierzytelności nie tylko powstałych w zakresie działania osoby fizycznej jako konsumenta. Jedynym warunkiem formalnym dla wszczęcia tego trybu postępowania jest brak aktywnego statusu przedsiębiorcy. 

Wniosek o ogłoszenie upadłości tzw. konsumenckiej może zgłosić przede wszystkim dłużnik, będący osobą fizyczną, którego miejscem zamieszkania i stałego pobytu jest Polska, który nie prowadzi działalności gospodarczej ani nie jest wspólnikiem spółki. Przesłanką materialną dla złożenia wniosku jest okoliczność wykazywania się dłużnika rzetelnością w dawnym postępowaniu upadłościowym. Istotne jest również aby dłużnik nie dokonał w ciągu 10 lat wstecz czynności z pokrzywdzeniem wierzycieli. Wniosek o upadłość konsumencką jest dostępny również dla byłych przedsiębiorców, członków zarządu spółek, wspólników spółek osobowych, przy czym wówczas konieczne jest wykazanie, iż w sprawach firmy lub spółki zostały we właściwym czasie złożone wnioski o upadłość. Ponadto rzeczona procedura jest w pełni dostępna i dopuszczalna również dla rolników (przy czym gospodarstwo rolne musi być jedynym źródłem zarobkowania) oraz stron umów cywilnoprawnych np. poręczycieli umów pożyczek. 

Dłużnik – osoba fizyczna niebędąca aktywnym przedsiębiorcą może złożyć wniosek o upadłość konsumencką nawet wówczas gdy posiada jednego wierzyciela. Wniosek taki składany jest na formularzu, który szczegółowo zostanie opisany w kolejnych  postach na naszym blogu. 

Wniosek o upadłość konsumencką może również złożyć wierzyciel w stosunku do byłych przedsiębiorców oraz byłych wspólników spółek handlowych, przy czym warunkiem jest aby od momentu zakończenia działalności gospodarczej do momentu złożenia wniosku nie upłynął dłuższy okres czasu niż rok. Termin ten liczony jest od daty wykreślenia z rejestru lub od dnia faktycznego zaprzestania prowadzenia działalności dla osób, które w rejestrze nie były ujawnione. 

W razie wątpliwości, czy możecie Państwo złożyć taki wniosek, zachęcamy do kontaktu z Kancelarią.

Paulina Adamczyk - Kowalska

adwokat

Kancelaria Zdanowicz i Wspólnicy

Kontakt: blog@zdanowiczlegal.pl 

Jak przygotować wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej?

Od dnia 1 stycznia 2016 roku wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej składany jest na urzędowym formularzu, przy czym prawidłowe wypełnienie formularza to tylko pierwszy krok w procedurze upadłościowej. Równie ważne jest załączenie do wniosku odpowiednich dokumentów, które będą stanowić dowód na okoliczność stanu naszej niewypłacalności, wysokości zadłużenia, a także przyczyn jego powstania.

Odpowiedź na pytanie, jakie konkretnie dokumenty należy złożyć wraz z wnioskiem o ogłoszenie upadłości, zawsze będzie zależna od danego stanu faktycznego. W zasadzie każde nasze oświadczenie złożone we wniosku powinno być poparte dowodami, ergo wymaga udokumentowania. Wśród przykładowych dokumentów należy wskazać przede wszystkim: umowy kredytowe, faktury, wezwania do zapłaty, dokumentację związaną z prowadzonymi przeciwko nam postępowaniami egzekucyjnymi i sądowymi, raporty z baz dłużników typu: BIK, KRD. Poza tym do wniosku należy załączyć także dokument, z którego będą wynikać źródła i wysokość osiąganych przez nas dochodów – może być to umowa o pracę, ewentualnie zaświadczenie od pracodawcy o wysokości otrzymywanego wynagrodzenia, decyzja ZUS o wysokości zasiłku, renty, itp. 

Udokumentowania wymagają również przyczyny stanu naszej niewypłacalności. Przykładowo więc, jeśli zadłużenie powstało w związku z chorobą, do wniosku trzeba załączyć dokumentację medyczną. O ile we wniosku powołujemy się na problemy z zatrudnieniem, wówczas powinniśmy przedstawić umowę o pracę, jej wypowiedzenie, dokumenty poświadczające zmianę warunków zatrudnienia itp. Zdarza się, że na problemy finansowe dłużników wypływa trudna sytuacja rodzinna, np. rozwód, śmierć bliskiej osoby – w takim przypadku do wniosku warto załączyć pozew rozwodowy, wyrok rozwodowy, akt zgonu bliskiej osoby, itp. 

Reasumując, przy sporządzaniu wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej należy pamiętać o skompletowaniu pełnej dokumentacji potwierdzającej stan naszej niewypłacalności oraz przyczyny jej powstania. W przeciwnym wypadku sąd wezwie nas do uzupełnienia braków formalnych, a w razie nie uzupełnienia ich w wyznaczonym terminie, wniosek zostanie oddalony. 

Kancelaria Prawnicza Zdanowicz i Wspólnicy świadczy pomoc w przygotowaniu wniosków o ogłoszenie upadłości konsumenckiej, w tym konsultuje niezbędne dokumenty stanowiące załączniki do wniosku, tak aby wniosek spełniał wszelkie przesłanki formalne i stanowił kompleksowe uzasadnienie dla ogłoszenia wnioskowanej upadłości.

Katarzyna Panas
adwokat
Kancelaria Zdanowicz i Wspólnicy
Kontakt: blog@zdanowiczlegal.pl 

Jakie okoliczności bierze pod uwagę sąd przy orzekaniu upadłości konsumenckiej?

Upadłość konsumencka, zwłaszcza w Warszawie, gdzie sąd wydaje się być przychylny dla uznawania takich wniosków, jawi się jako atrakcyjna perspektywa możliwości uzyskania oddłużenia. Dłużnik, składając wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej, musi mieć świadomość, że sąd będzie bardzo szczegółowo badał okoliczności powstania zadłużenia. W praktyce, dłużnik powinien być przygotowany do udzielenia odpowiedzi na te pytania sądu, by nie zaprzepaścić szansy na uzyskanie takiego oddłużenia. 

Z praktyki Kancelarii Prawniczej Zdanowicz i Wspólnicy, jaką posiadamy w prowadzeniu tego typu spraw, wynika przede wszystkim, że przy rozpoznawaniu wniosku o upadłość konsumencką sąd z weźmie pod uwagę w jakich okolicznościach powstało zadłużenie. Są to między innymi takie kwestie jak: czy osoba składająca wniosek sama doprowadziła do swojej niewypłacalności, jaki miała wpływ na jej powstanie. Gdy mamy do czynienia z osobą, która zaciągnęła wiele kredytów, sąd będzie badał na co przeznaczone zostały pieniądze. Dokona analizy jakie kredyty i pożyczki konsument uzyskał i jakie miał możliwości ich spłaty. Sąd sprawdzi, czy doprowadzenie do stanu niewypłacalności nie było wynikiem działania umyślnego lub rażącego niedbalstwa. Kancelaria Zdanowicz i Wspólnicy pomaga naszym Klientom, by dobrze wypadli oni podczas zeznań przed sądem i potrafili wyjaśnić swoją, niejednokrotnie bardzo skomplikowaną, sytuację finansową. 

Sąd ma też ustalić plan spłaty zadłużenia, zatem musi zbadać realne możliwości spłacenia zadłużenia, możliwości zarobkowe i bieżące koszty utrzymania osoby, która wnioskuje o ogłoszenie upadłości i osób pozostających na jej utrzymaniu, w tym potrzeby mieszkaniowe, wysokość niezaspokojonych wierzytelności i realność ich zaspokojenia w przyszłości. Co istotne, sąd ocenia możliwości zarobkowe dłużnika, a nie jego aktualne zarobki. Ustala zatem wykształcenie upadłego, jego doświadczenie zawodowe, wszelkie dodatkowe uprawnienia, dochody, jakie uzyskiwał w ostatnich latach, stan zdrowia oraz wszelkie inne czynniki, jakie mogą wpływać na możliwości zarobkowe. Analiza powyższego może doprowadzić do ustalenia, że w danej sprawie zachodzą okoliczności uzasadniające umorzenie zobowiązań, bez ustalenia planu spłaty. Będzie tak wtedy, gdy osobista sytuacja upadłego w oczywisty sposób wskazuje, że nie byłby on zdolny do dokonania jakichkolwiek spłat w ramach planu spłaty wierzycieli. 

Sąd wyznacza syndyka, który ma obowiązek zwrócenia się o udzielenie informacji do naczelnika urzędu skarbowego właściwego dla upadłego oraz zasięgnięcia informacji w Krajowym Rejestrze Sądowym odnośnie do pełnionych przez upadłego funkcji w spółkach prawa handlowego. Zasięgnięcie informacji w ww. instytucjach ma na celu zweryfikowanie prawdziwości danych zawartych w złożonym przez dłużnika wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej.

Gabriela Waraszkiewicz

adwokat

Kancelaria Zdanowicz i Wspólnicy

Kontakt: blog@zdanowiczlegal.pl 

Centralny Rejestr Restrukturyzacji i Upadłości

W związku z wejściem w życie ustawy Prawo restrukturyzacyjne, przewidziano funkcjonowanie Centralnego Rejestru Restrukturyzacji i Upadłości. Rejestr ten zapewni jawność wpisów dotyczących tego typu postępowań i zastąpi ogłoszenia w Monitorze Sądowym i Gospodarczym. Jednak na dzień dzisiejszy Rejestr ten jeszcze nie funkcjonuje. Jak rozumieć zatem te przepisy, które odwołują się właśnie do tego Rejestru?odpowiedź na pytanie dot. Centralnego Rejestru Restrukturyzacji i Upadłości znajdziemy w art. 455 Ustawy Prawo Restrukturyzacyjne, zgodnie z którym:

1. Do dnia utworzenia Rejestru obwieszczeń, o których mowa w ustawie, dokonuje się w Monitorze Sądowym i Gospodarczym. W postępowaniu upadłościowym wobec osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej obwieszczenia nie podlegają opłatom.

2. Postanowienia, zarządzenia i dokumenty, które zamieszcza się w Rejestrze do dnia utworzenia Rejestru wykłada się w sekretariacie sądu, o czym należy uczynić wzmiankę na sentencji postanowienia z zaznaczeniem daty wyłożenia. Jeżeli ustawa przewiduje, że termin biegnie od dnia zamieszczenia postanowienia, zarządzenia lub dokumentu w Rejestrze do dnia utworzenia Rejestru termin ten biegnie od dnia wyłożenia w sekretariacie sądu.

3. Jeżeli ustawa przewiduje, że pisma lub dokumenty składa się albo można złożyć w postaci elektronicznej do dnia utworzenia Rejestru pisma lub dokumenty składa się w postaci papierowej.

Natomiast z przepisów końcowych (art. 456 pkt 1) wynika, że art. 5 Ustawy, który mówi o utworzeniu Rejestru, wchodzi w życie dopiero z dniem 1 lutego 2018 roku, czyli obecnie przepis jeszcze nie obowiązuje. 

Aleksandra Dalecka

adwokat

Katarzyna Sobczyk

prawnik

Kancelaria Zdanowicz i Wspólnicy

Kontakt: blog@zdanowiczlegal.pl 

Zmiany w Kodeksie spółek handlowych w 2016 roku - część I

W 2016 roku wejdą w życie dwie duże nowelizacje Kodeksu spółek handlowych. Pierwsza z nich zostanie wprowadzona do porządku prawego z dniem 1 stycznia 2016 roku, natomiast wejście w życie drugiej jest planowane na dzień 1 kwietnia 2016 roku.

W pierwszej części tej publikacji omówimy zmiany wchodzące z początkiem 2016 roku, związane z wejściem w życie ustawy Prawo restrukturyzacyjne. 

Nowelizacja wchodząca w życie już z początkiem 2016 roku dotyczy zmian Kodeksu spółek handlowych mających ścisły związek ze zmianami w postępowaniu restrukturyzacyjnym. 

Z dniem 1 stycznia 2016 roku zostanie uchylony przepis stanowiący, iż wierzytelność wspólnika albo akcjonariusza z tytułu pożyczki udzielonej spółce kapitałowej uważa się za jego wkład do spółki w przypadku ogłoszenia jej upadłości w terminie 2 lat od dnia zawarcia umowy pożyczki. Ustawodawca uznał, że brak racjonalnych postaw, aby skutek, o który mowa w przepisie, realizował się automatycznie na skutek ogłoszenia upadłości. Zdarza się tak, że efektem postępowania upadłościowego jest zaspokojenie wierzycieli w całości. Zamiast tej regulacji ustawodawca przyjął, że bardziej odpowiednim rozwiązaniem jest stworzenie dodatkowej kategorii zaspokojenie umożliwiającej zaspokojenie wspólnika/akcjonariusza po wcześniejszym zaspokojenie wszystkich innych wierzytelności. 

Od 1 stycznia 2016 roku przewidziane są także zmiany odnośnie art. 85 oraz art. 289 k.s.h (analogia do 477 § 2 k.s.h). Obecna regulacja wskazuje na skutek zakończenia postępowania (także gdy podstawą zakończenia było zaspokojenie wszystkich wierzycieli) w postaci rozwiązania spółki i obowiązku syndyka złożenia wniosku o wykreślenie z rejestru, mimo zaspokojenia wszystkich wierzycieli i pozostawania majątku należącego do upadłego. W sytuacji takiej rozwiązanie spółki nie jest potrzebne, gdyż postępowanie upadłościowe doprowadziło do usunięcia jej niewypłacalności. Pozostały majątek, w zależności od decyzji udziałowców, może służyć kontynuacji działalności spółki albo zostać podzielony między wspólników w ramach likwidacji zgodnie z przepisami k.s.h. Zasadna więc jest zmiana wyjątków określonych w art. 289 § 2 i art. 477 § 2 k.s.h., w których nie dochodzi do rozwiązania spółki, mimo ogłoszenia upadłości.

Jedną z przełomowych zmian jest nowelizacja art. 299 k.s.h. oraz wprowadzenie nowego przepisu do Kodeksu spółek handlowych - art. 2991 k.s.h. Skutkiem wprowadzonych zmian będzie rozszerzony katalog wyłączenia odpowiedzialności członka zarządu w związku z przeprowadzoną bezskuteczną egzekucją wobec spółki. Do obowiązujących obecnie przesłanek zostaje dodana okoliczność wydania postanowienie o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego albo o zatwierdzeniu układu w postępowaniu w przedmiocie zatwierdzenia układu, jak również okoliczność, że niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości nastąpiło nie z winy członka zarządu, albo że pomimo niezgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewydania postanowienia o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego albo niezatwierdzenia układu w postępowaniu w przedmiocie zatwierdzenia układu wierzyciel nie poniósł szkody.

Ponadto, zmiany dotyczące odpowiedzialności członków zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (art. 299 k.s.h.) sprowadzają się do wyłączenia odpowiedzialności za niezłożenie wniosku o ogłoszenie upadłości w czasie, gdy prowadzona jest egzekucja przez zarząd przymusowy, albo przez sprzedaż przedsiębiorstwa w całości na podstawie przepisów Kodeksu postępowania cywilnego, jeżeli obowiązek złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości powstał w czasie prowadzenia egzekucji. Wobec wyprowadzenia zmian w zakresie katalogu przesłanek decydujących o odpowiedzialności członków zarządu w przypadku stwierdzenia bezskuteczności egzekucji ustawodawca przyjął, iż należy również ustawowo przesądzić o stosowaniu tego przepisu do likwidatorów spółki (art. 299 1 ksh).

Katarzyna Kostyła

prawnik

Kancelaria Zdanowicz i Wspólnicy

Kontakt: blog@zdanowiczlegal.pl 

Skutki niewypłacalności spółki komandytowej

Spółką komandytową jest spółka osobowa mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz), a odpowiedzialność co najmniej jednego wspólnika (komandytariusza) jest ograniczona (art. 102 k.s.h.). Do spółki komandytowej stosuje się odpowiednio przepisy o spółce jawnej, chyba że ustawa stanowi inaczej (103 k.s.h.). Można zatem powiedzieć, że spółka komandytowa jest kolejną po spółce partnerskiej „wariacją” spółki jawnej. Spółka komandytowa - podobnie jak spółka jawna - posiada zdolność upadłościową (zarówno likwidacyjną, jak i układową). Podstawową przesłanką upadłości jest oczywiście niewypłacalność spółki. Spółka komandytowa staje się niewypłacalna zarówno wtedy, jeżeli nie wykonuje swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych, jak również wtedy, gdy jej zobowiązania przekroczą wartość jej majątku, nawet wówczas, gdy na bieżąco te zobowiązania wykonuje (art. 11 ust. 1 i 2 p.u.n.). W takiej sytuacji upadłym jest spółka komandytowa, co nie jest równoznaczne z upadłością jej wspólników, gdyż każda spółka osobowa może we własnym imieniu nabywać prawa, w tym własność nieruchomości i inne prawa rzeczowe, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywana (art. 8 § 1 k.s.h.), a także posiada majątek odrębny od majątku wspólników. 

Najbardziej charakterystycznym, a zarazem obligatoryjnym elementem każdej spółki komandytowej jest dualizm sytuacji prawnej oraz odpowiedzialności za zobowiązania spółki jej wspólników. Spółkę komandytową reprezentują komplementariusze, których z mocy umowy spółki albo prawomocnego orzeczenia sądu nie pozbawiono tego prawa. (art. 117 k.s.h.) Mają oni zatem identyczną pozycje, jak wspólnicy spółki jawnej, a co za tym idzie odpowiadają za zobowiązania spółki bez żadnych ograniczeń, całym swoim majątkiem. Z kolei komandytariusze, pozbawieni są prawa do reprezentacji spółki, w zamian z co odpowiadają za zobowiązania spółki wobec jej wierzycieli tylko do wysokości sumy komandytowej (art. 111 k.s.h.). Suma komandytowa bowiem określa górną granicę odpowiedzialności komandytariusza za zobowiązania spółki. Określenie sumy komandytowej należy do obligatoryjnych elementów umowy spółki (art. 105 pkt. 5 k.s.h.) Podlega ona również ujawnieniu w Rejestrze Przedsiębiorców KRS. Kwota ta może być różna dla każdego z komandytariuszy. Komandytariusz jest wolny od odpowiedzialności w granicach wartości wkładu wniesionego do spółki (art. 112 §1 k.s.h.). Zatem odpowiada wobec wierzycieli spółki bezpośrednio i osobiście, ale tylko do kwoty stanowiącej różnicę między sumą komandytową, a rzeczywiście wniesionym do spółki wkładem. Odpowiedzialność wspólników spółki komandytowej jest solidarna wraz ze spółką i pozostałymi wspólnikami odpowiadającymi za jej zobowiązana, co oznacza, że wierzyciel może dochodzić zapłaty całości roszczenia od spółki, od wszystkich wspólników, od niektórych z nich, jak i od jednego wspólnika, a zaspokojenie wierzyciela przez któregokolwiek z dłużników (wspólników lub spółkę) zwalnia pozostałych. (art. 366 § 1 k.c.). Jednakże z uwagi na brzmienie art. 31 § 1 k.s.h odpowiedzialność ta jest zarazem subsydiarna - wierzyciel spółki może prowadzić egzekucję z majątku wspólnika w przypadku, gdy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna. W praktyce wygląda to tak, że w pierwszej kolejności to spółka odpowiada za długi. W konsekwencji wspólnicy odpowiadają za jej długi dopiero wtedy, gdy powstaje bezskuteczność egzekucji z majątku spółki (art. 31 § 1 k.s.h.). Subsydiarność ma zatem pierwszeństwo przed solidarnością. Inaczej mówiąc, zastosowanie zasady subsydiarności wyznacza chwilę, od której odpowiedzialność jest solidarna. Zatem mimo istnienia solidarnej odpowiedzialności wspólników za długi spółki komandytowej nie ma możliwości skutecznego egzekwowania od nich świadczenia, chociaż jest możliwość wniesienia powództwa przeciwko wspólnikowi zanim egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna (tak SN w wyroku z dnia 16 czerwca 2010 r. I CSK 453/09, orzeczenie wydane na kanwie spółki jawnej). Potwierdza to również przepis art. 7781 k.p.c. zgodnie z którym tytułowi egzekucyjnemu wydanemu przeciwko spółce jawnej, spółce partnerskiej, spółce komandytowej lub spółce komandytowo – akcyjnej sąd nadaje klauzulę wykonalności przeciwko wspólnikowi ponoszącemu odpowiedzialność bez ograniczenia całym swoim majątkiem za zobowiązania spółki, jeżeli egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna, jak również wtedy, gdy jest oczywiste, że egzekucja ta będzie bezskuteczna. Z przepisu tego ponadto wynika, że nie jest w takiej sytuacji możliwe nadanie klauzuli wykonalności przeciwko komandytariuszowi, gdyż nie ponosi on odpowiedzialności za zobowiązania spółki całym swoim majątkiem. 

Reasumując w przypadku niewypłacalności spółki komandytowej i ogłoszenia jej upadłości w pierwszej kolejności za swoje zobowiązania będzie odpowiadała sama spółka. Jeżeli egzekucja z jej majątku okaże się bezskuteczna, odpowiedzialność będą ponosili jej wspólnicy – komandytariusze do wysokości sumy komandytowej, zaś komplementariusze bez ograniczenia całym swoim majątkiem.

Michał Kaliciński

Kancelaria Zdanowicz i Wspólnicy

Kontakt: blog@zdanowiczlegal.pl  

Zwolnienie od kosztów w postępowaniu upadłościowym

W dniu 30 marca 2013 roku weszła w życie Ustawa z dnia 25 stycznia 2013 roku o zmianie ustawy – Prawo upadłościowe i naprawcze. Zgodnie z tą nowelizacją dłużnik w postępowaniu upadłościowym będzie mógł starać się o zwolnienie od kosztów sądowych. 

Zmiana ta jest rezultatem wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 15 maja 2012 roku (sygn. akt: P 11/10), w którym Trybunał stwierdził, że art. 32 ust. 1 Prawa upadłościowego i naprawczego, który wyłączał stosowanie w stosunku do dłużnika zwolnienia od kosztów sądowych, naruszał prawo dłużnika do sądu, gdy nie był on w stanie uiścić opłaty sądowej od wniosku o ogłoszenie upadłości w wysokości 1000 złotych. Trybunał zwrócił przy tym uwagę, że właśnie zła sytuacja finansowa dłużnika i brak środków finansowych jest przyczyną wystąpienia z wnioskiem o ogłoszenie upadłości. 

Obecnie zatem dłużnik w postępowaniu może zwrócić się z wnioskiem o zwolnienie od kosztów sądowych ma zasadach ogólnych, zaś decyzja sądu w tym zakresie zależy od tego czy osoba fizyczna wykaże, że nie jest w stanie ich ponieść bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny, zaś osoba prawna musi wykazać, iż nie ma dostatecznych środków na ich uiszczenie. 

Artur Stosio 

prawnik 

Kancelaria Zdanowicz i Wspólnicy 

kontakt: blog@zdanowiczlegal.pl 

Co to jest w zasadzie „upadłość firmy”?

Przez upadłość firmy należy rozumieć stan, w którym przedsiębiorca jest niewypłacalny, a sąd upadłościowy wydając postanowienie orzeka o ogłoszeniu upadłości. Kwestie podstaw i skutków ogłoszenia upadłości oraz przebiegu postępowania reguluje ustawa z dnia 28 lutego 2003 roku Prawo upadłościowe i naprawcze („PUiN”). Zgodnie z art. 5 PUiN znajduje ona zastosowanie w przypadku przedsiębiorców w rozumieniu kodeksu cywilnego, tj. osób fizycznych, prawnych i jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, które prowadzą we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową, a także spółek kapitałowych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz wspólników osobowych spółek handlowych, ponoszących odpowiedzialność za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem. 

Przez stan niewypłacalności należy rozumieć sytuację, w której dany podmiot nie jest w stanie regulować swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych, zaś w przypadku spółki również sytuacja, gdy jej zobowiązania przekroczą wartość majątku Spółki, nawet jeśli są one regulowane na bieżąco. 

PUiN rozróżnia dwa rodzaje upadłości: układową oraz likwidacyjną. W przypadku upadłości zmierzającej do zawarcia układu postępowanie ma na celu przede wszystkim restrukturyzacje przedsiębiorstwa upadłego, w tym celu upadły powinien złożyć propozycję układową, która może przewidywać następujące sposoby restrukturyzacji zadłużenia: odroczenie wykonania zobowiązań, rozłożenie spłaty długów na raty, zmniejszenie sumy długów, konwersję wierzytelności na udziały lub akcje, zmianę, zamianę lub uchylenie prawa zabezpieczającego określoną wierzytelność. Wysokość i sposób spłaty poszczególnych wierzytelności określa układ, który jest zatwierdzany przez zgromadzenie wierzycieli. 

Drugim z rodzajów postępowania upadłościowego jest upadłość likwidacyjna, która jest ogłaszana przez sąd, gdy brak jest podstaw do ogłoszenia upadłości z możliwością zawarcia układu. W taki wypadku istotą postępowania upadłościowego jest likwidacja całego majątku upadłego oraz zaspokojenie jego długów, przy pozbawieniu upadłego lub jego organów prawa zarządu na majątkiem, który staje się wówczas masą upadłości. Po ogłoszeniu upadłości likwidacyjnej to zadaniem syndyka jest dokonanie spisu inwentarza i oszacowania masy upadłości oraz sporządzenia planu likwidacyjnego, a następnie sprzedaż majątku upadłego. Przy czym w pierwszej kolejności należy podjąć próby sprzedaży całego przedsiębiorstwa upadłego, jednak gdy sprzedaż przedsiębiorstwa upadłego jako całości nie jest możliwa ze względów ekonomicznych lub innych przyczyn, można sprzedać jego zorganizowaną część lub poszczególne składniki majątku. 

Artur Stosio 

prawnik 

Kancelaria Zdanowicz i Wspólnicy 

kontakt: blog@zdanowiczlegal.pl 

Jakie prawa do majątku mają małżonek i dzieci przy zgłoszeniu przez jedno z małżonków wniosku o upadłość konsumencką?

W poprzednim poście omówiłyśmy jak i kiedy można zgłosić wniosek o upadłość konsumencką (kliknij tutaj). Obecnie omówimy skutki takiej upadłości dla rodziny upadłego. 

Zgodnie z przepisami zarówno Prawa upadłościowego i naprawczego (art. 124), jak i Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (art. 53), z dniem ogłoszenia upadłości jednego z małżonków z mocy prawa powstaje między nimi rozdzielność majątkowa. Jeżeli małżonkowie pozostawali w ustroju wspólności majątkowej, majątek wspólny małżonków wchodzi do masy upadłości, a jego podział jest niedopuszczalny. Nie jest natomiast wyłączona możliwość dochodzenia przez małżonka upadłego w postępowaniu upadłościowym należności z tytułu udziału w majątku wspólnym. W takiej sytuacji małżonek upadłego powinien zgłosić swoją wierzytelność sędziemu - komisarzowi, który umieści ją na liście wierzytelności. Jeżeli za pomocą umowy majątkowej małżeńskiej ustawowa wspólność majątkowa małżonków została wcześniej rozszerzona lub ograniczona, to wskutek ogłoszenia upadłości do masy upadłości wchodzi majątek w wersji rozszerzonej lub ograniczonej. W świetle ustawy Prawo upadłościowe i naprawcze ustanowienie rozdzielności majątkowej na podstawie orzeczenia sądu w ciągu roku przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości jest bezskuteczne w stosunku do masy upadłości, chyba że pozew o ustanowienie rozdzielności majątkowej został złożony co najmniej na dwa lata przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości. Analogicznie, ustanowienie rozdzielności majątkowej lub ograniczenie wspólności majątkowej umową majątkową jest skuteczne w stosunku do masy upadłości tylko wtedy, gdy umowa zawarta została co najmniej dwa lata przed złożeniem wniosku o ogłoszenie upadłości. Po ogłoszeniu upadłości nie można ustanowić rozdzielności majątkowej z datą wcześniejszą niż data ogłoszenia upadłości. Podział majątku wspólnego po ogłoszeniu upadłości jednego z małżonków jest wyłączony. Należy pamiętać, że prawo upadłościowe i naprawcze wprowadza domniemanie, zgodnie z którym majątek wspólny zgromadzony w okresie prowadzenia przedsiębiorstwa przez upadłego pochodzi ze środków uzyskanych z dochodów tego przedsiębiorstwa. Do masy upadłości nie wchodzą jednak przedmioty majątkowe objęte wspólnością, które służą wyłącznie małżonkowi upadłego do prowadzenia działalności gospodarczej lub zawodowej, jednak z wyjątkiem przedmiotów majątkowych nabytych do majątku wspólnego w ciągu dwóch lat przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości. 

W przypadku, gdy w skład masy upadłości wchodzi dom jednorodzinny lub lokal mieszkalny, w którym zamieszkuje upadły, z sumy uzyskanej z jego sprzedaży sędzia - komisarz, na wniosek syndyka, wydziela kwotę odpowiadającą przeciętnej wysokości czynszu najmu lokalu mieszkalnego za okres 12 miesięcy. Wysokość kwoty, zgodnie z ustępem 1 art. 4916 ustawy Prawo upadłościowe i naprawcze, określa sędzia – komisarz biorąc pod uwagę potrzeby mieszkaniowe upadłego, w tym również liczbę osób pozostających wspólnie z nim w gospodarstwie domowym. 

Zaznaczyć jednak trzeba, iż praktyczne zastosowanie rzeczonej instytucji jest bardzo ograniczone z uwagi na restrykcyjne warunki, jakie należy spełnić, by upadłość mogła zostać ogłoszona. Co więcej, ograniczona jest także świadomość dłużników, którzy zgłaszając wniosek o ogłoszenie upadłości nie zdają sobie sprawy, że sprzedany zostanie cały ich majątek, łącznie z domem lub mieszkaniem. Do tego dochodzą również dosyć wysokie koszty postępowania upadłościowego, co przekłada się na niewielkie praktyczne zastosowanie instytucji upadłości konsumenckiej. 

Ada Grzybowska – Sieczka 

prawnik 

Emilia Bartosiak 

prawnik 

Kancelaria Zdanowicz i Wspólnicy 

kontakt: blog@zdanowiczlegal.pl 

Upadłość konsumencka-jak ją zgłosić i kiedy?

Ogłoszenie upadłości konsumenckiej, tj. umorzenie zobowiązań osoby fizycznej, jest możliwe od 31 marca 2009 roku dzięki nowelizacji ustawy Prawo upadłościowe i naprawcze. Upadłość konsumencka dotyczy osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej, których niewypłacalność powstała wskutek wyjątkowych i niezależnych od nich okoliczności. Sąd oddali wniosek dłużnika o ogłoszenie upadłości w szczególności, gdy dłużnik zaciągnął zobowiązanie będąc niewypłacalnym lub jeżeli do rozwiązania stosunku pracy doszło z przyczyn leżących po stronie pracownika lub za jego zgodą. Ponadto, sąd również oddali wniosek o ogłoszenie upadłości, jeżeli w stosunku do dłużnika w okresie dziesięciu lat przed złożeniem wniosku o ogłoszenie upadłości: 

1) prowadzono postępowanie upadłościowe lub inne postępowanie, w którym umorzono całość lub część jego zobowiązań albo w którym zawarto układ, lub 

2) prowadzono postępowanie upadłościowe, w którym nie zaspokojono wszystkich wierzycieli, a dłużnik po zakończeniu lub umorzeniu postępowania zobowiązań swych nie wykonał, lub 

3) prowadzono postępowanie upadłościowe według przepisów tytułu niniejszego, jeżeli postępowanie to zostało umorzone z innych przyczyn niż na wniosek wszystkich wierzycieli, lub 

4) czynność prawna dłużnika została prawomocnie uznana za dokonaną z pokrzywdzeniem wierzycieli. 

Należy pamiętać, że z upadłości konsumenckiej nie może skorzystać rolnik. 

Wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej może zgłosić tylko dłużnik (w przeciwieństwie do wniosku o ogłoszenie upadłości osoby prawnej, o którą wnioskować może także wierzyciel). Wniosek taki należy złożyć w wydziale upadłościowym Sądu Rejonowego właściwego dla dłużnika ze względu na miejsce zamieszkania oraz opłacić. We wniosku o ogłoszenie upadłości należy podać imię i nazwisko oraz miejsce zamieszkania dłużnika, ponadto dłużnik zobowiązany jest oznaczyć miejsce, w którym znajduje się jego majątek, podać wysokość zadłużenia, wyszczególnić dłużników oraz podać przyczyny niewypłacalności wraz z ich uzasadnieniem, w tym wskazać wyjątkowe i niezależne od siebie okoliczności, które spowodowały niewypłacalność.

W kolejnej publikacji omówimy skutki upadłości dla rodziny upadłego. 

Ada Grzybowska – Sieczka 

prawnik 

Emilia Bartosiak 

prawnik 

Kancelaria Zdanowicz i Wspólnicy 

kontakt: blog@zdanowiczlegal.pl

Co się stanie jeśli nie zgłoszę wierzytelności do upadłości na czas?

Wierzyciel osobisty, który chce uczestniczyć w postępowaniu upadłościowym, powinien zgodnie z art. 236 § 1 Prawa upadłościowego i naprawczego zgłosić swoją wierzytelność do sędziego komisarza w terminie oznaczonym w postanowieniu o ogłoszeniu upadłości, a w przypadku braku ustalonego terminu wierzytelność powinna zostać zgłoszona w terminie najdalej do trzech miesięcy od daty postanowienia o upadłości. Jedynie niektóre rodzaje wierzytelności np. ze stosunku pracy czy zabezpieczone hipotecznie z urzędu są umieszczane na liście wierzytelności. 

Zgłoszenie wierzytelności następuje na piśmie w dwóch egzemplarzach. Wierzyciel musi wykazać wartość zgłaszanej wierzytelności, kategorię przynależności wierzytelności, należność ponadto powinna zostać udokumentowana oraz wykazane powinno zostać czy podlega zabezpieczeniu oraz potrąceniu. Zgłoszona wierzytelność następnie podlega ocenie zasadności przez sędziego – komisarza oraz syndyka, który przygotowuje listę wierzytelności. Wierzytelności uznane przez syndyka znajdują się na liście wierzytelności ze wskazaniem wysokości wierzytelności oraz przynależności do określonej kategorii, co determinuje kolejność zaspokojenia danego wierzyciela z masy upadłości. 

Brak uznania wierzytelności oraz brak umieszczenia jej na liście wierzytelności, może zostać zaskarżony przez wierzyciela sprzeciwem, w terminie 14 dni od daty publikacji informacji o liście wierzytelności w Monitorze Sądowym i Gospodarczym. Od wniesienia sprzeciwu jest przewidziana stała opłata w wysokości 200,00 złotych. 

Zgłoszenie wierzytelności do masy upadłości zabezpiecza zatem możliwość zaspokojenia wierzyciela z majątku upadłego. Zaspokojenie może być bezpośrednie z uwagi na umieszczenie wierzytelności na liście, jak również jest podstawą do dochodzenia wierzytelności, która była zgłoszona, ale nie uznana, po prawomocnym zakończeniu postępowania upadłościowego, bowiem zgłoszenie wierzytelności przerwało bieg przedawnienia, który po zakończeniu postępowania upadłościowego rozpoczyna biec na nowo. 

Brak zgłoszenia wierzytelności w postępowaniu upadłościowym nie prowadzi do wygaśnięcia zobowiązania. Jednak często z uwagi na czas toczenia się postępowania upadłościowego, które bardzo często trwa nawet kilka lat, roszczenia niezgłoszone mogą ulec przedawnieniu, bowiem brak zgłoszenia wierzytelności spowoduje brak przerwania biegu przedawnienia. Upadłość likwidacyjna spowoduje także rozwiązania spółki z o.o. i akcyjnej po zakończeniu postępowania i wykreślenie jej z rejestru. 

Paulina Adamczyk

prawnik 

blog@zdanowiczlegal.pl