Emisja obligacji w spółce a finansowanie przez kredyt

W poprzednim poście (kliknij tutaj) omówiliśmy powody, dla których spółki emitują obligacje własne. Dziś porównamy wady i zalety emisji obligacji w stosunku do zaciągnięcia kredytu.

Przede wszystkim przy emisji obligacji własnych z oczywistych powodów odpada badanie zdolności kredytowej, jak to ma miejsce w bankach przed udzieleniem kredytu. Wyemitować obligację mogą nawet zatem te podmioty, które kredytu by nie uzyskały na dany cel. Należy jednak zawsze mieć na uwadze, iż zaciągając zobowiązanie z obligacji trzeba mieć możliwość jego spłaty. Jeśli emitujemy obligacje, wiedząc, iż nie będziemy w stanie ich spłacić, narażamy się nawet na odpowiedzialność karną z tytułu tzw. oszustwa. W przestępstwie tym jest istotny zamiar jego popełnienia, jednak zamiar ten bada się poprzez kryteria obiektywne, tj. między innymi przez badanie czy podmiot dysponował środkami na spłacenie zobowiązania. Oczywiście przy emisji obligacji w spółkach istotne będzie też wskazanie osoby, która z tego tytułu odpowiada, ale to już zagadnienia natury karnej, które mogą być przedmiotem analizy i porady prawnej ze strony Kancelarii. 

Zaletą obligacji może być pozyskanie środków finansowych od wielu podmiotów, co pozwala także na mniejsze ich zaangażowanie finansowe - mogą przeznaczyć na to mniejsze kwoty. Kredyt udziela z reguły bank, czasem konsorcjum banków, nadto może być ograniczony przez tzw. limity zaangażowania.

W przypadku zobowiązania obligacyjnego to emitent decyduje o oprocentowaniu i terminach spłaty, w przeciwieństwie do kredytu, gdzie bank proponuje pewien produkt bankowy, a pole do negocjacji z reguły pozostaje nie za duże. Oczywiście w przypadku obligacji winna być ona na tyle atrakcyjna, by znalazła nabywców.

Zarówno w przypadku emisji obligacji jak i kredytu trzeba się liczyć z pewnymi kosztami do poniesienia. Emisja obligacji może być zorganizowana jednak w sposób mniej kosztowny niż wszystkie opłaty bankowe (zapytaj o wycenę Kancelarię).

Aleksandra Dalecka

adwokat

Kancelaria Zdanowicz i Wspólnicy

Kontakt: blog@zdanowiczlegal.pl

Jak wspólnota mieszkaniowa może zaciągać kredyt na remont i kogo i w jaki sposób obciąża jego spłata?

Właściciele lokali w danej wspólnocie mieszkaniowej odpowiedzialni są za koszty utrzymania nieruchomości wspólnej, co potwierdza treść art. 13 ustawy o własności lokali z dnia 24 czerwca 1994 r. („Ustawa”). Remont nieruchomości wspólnej stanowi koszt jej utrzymania (art. 14 ust. 1 pkt. 1 Ustawy). 

Wspólnota jest tzw. ułomną osobą prawną, czyli nie posiada osobowości prawnej, ale przepisy prawa dają jej zdolność prawną, pozwalającą na zaciąganie we własnym imieniu zobowiązań, w tym możliwość zaciągania kredytów na prowadzenie remontu nieruchomości. Niewielkie remonty i konserwacje są z reguły pokrywane z comiesięcznych zaliczek członków wspólnoty, jednak szerszy zakres prac np. remont elewacji zewnętrznej lub instalacji budynku wymaga z reguły konieczności skorzystania z instytucji kredytu, celem przeprowadzenia zaplanowanych prac w oznaczonym czasie dla uzyskania efektu. 

Umowę kredytu w takim wypadku zawiera wspólnota, która działa przez ustanowiony przez jej członków zarząd. Umocowanie do działania zarządu w imieniu wspólnoty mieszkaniowej przy zawieraniu umowy kredytu wynika natomiast z uchwały członków wspólnoty podjętej w trybie art. 22 ust. 2 Ustawy. Remont nieruchomości wspólnej stanowi bowiem czynność przekraczającą zwykły zarząd, na którą zgodę muszą uchwałą wyrazić członkowie wspólnoty mieszkaniowej. Również ustalenie wysokości kosztów utrzymania nieruchomości wspólnej pozostaje czynnością przekraczającą zwykły zarząd, skutkiem czego jest konieczność wyrażania zgody wspólnoty na zawarcie umowy kredytu. Umowa kredytu zatem może zostać zawarta przez wspólnotę mieszkaniową działającą przez zarząd, który legitymuje się ważną i skuteczną uchwałą członków wspólnoty, udzielającą pełnomocnictwa do zawarcia umowy kredytu na remont. Istotne jest również to, iż jeżeli zarząd w danej wspólnocie jest kilkuosobowy, konieczne jest dla jej skutecznej reprezentacji działanie przez co najmniej dwóch jego członków łącznie. 

Pomimo, iż umowa kredytu zawierana jest przez wspólnotę mieszkaniową, reprezentowaną przez zarząd, to jednak nie tylko wspólnota mieszkaniowa ponosi odpowiedzialność za zaciągniętą na remont pożyczkę. Odpowiedzialność za zobowiązania dotyczące nieruchomości wspólnej została bowiem ukształtowana przez art. 17 Ustawy. Zgodnie z jego treścią za takie zobowiązania odpowiada wspólnota mieszkaniowa bez ograniczeń, jak również każdy właściciel lokalu, znajdującego się we wspólnocie. Przy czym właściciel lokalu odpowiada jedynie do wysokości wartości jego udziału w nieruchomości wspólnej. Wspólnota mieszkaniowa ponosi zatem odpowiedzialność za spłatę kredytu na remont nieruchomości wspólnej całym swoim majątkiem, poszczególni właściciele lokalu natomiast jedynie do wartości swojego udziału w nieruchomości wspólnej, dlatego istotne jest aby udziały te były oznaczone w sposób jasny i precyzyjny. 

Należy również pamiętać o obowiązku ciążącym na członkach wspólnoty do uiszczania comiesięcznych zaliczek na koszty zarządu. Zaliczki takie powinny być płatne do dnia 10 każdego miesiąca. Stanowią one źródło dochodu dla wspólnoty mieszkaniowej, które pozwala na pokrywanie bieżących kosztów utrzymania, w tym spłaty zaciągniętych kredytów. Najczęściej kwota zaliczek w razie zaciągnięcia kredytu ulega podwyższeniu, bowiem wzrastają wówczas koszty utrzymania nieruchomości wspólnej, do których pokrycia wspólnota oraz poszczególni właściciele są zobowiązani. Ustalenie kosztów zarządu dokonywane jest uchwałą członków wspólnoty w trybie art. 22 ust. 3 pkt. 4 Ustawy. Koszty takie następnie podlegają proporcjonalnemu rozdzieleniu wobec członków wspólnoty w odniesieniu do wielkości udziału danego właściciela w nieruchomości wspólnej. Co istotne, należności z zakresu zaliczek na koszty zarządu, których dany właściciel nie uiścił mogą być dochodzone przed sądem w postępowaniu upominawczym bez względu na ich wysokość. Wspólnota działająca przez zarząd ma zatem prawo do wytoczenia powództwa o zapłatę w trybie nakazowym wobec niepłacącego zaliczki na koszty zarządu właściciela. Długotrwałe zadłużenie z tytułu braku pokrywania zaliczek na koszty zarządu rodzi, poza ryzykiem wydania nakazu zapłaty, możliwość wystąpienia przez wspólnotę mieszkaniową z powództwem o zezwolenie na sprzedaż lokalu w drodze licytacji. 

Kancelaria świadczy doradztwo w zakresie prawa lokalowego, zarówno dla wspólnot mieszkaniowych, jak również dla ich członków. Ponadto świadczona jest również pomoc prawna w zakresie postępowań sądowych związanych z prawem lokalowym oraz współpraca ze wspólnotami mieszkaniowymi w zakresie negocjowania umów kredytowych, pozwalających na realizację przez wspólnoty remontów nieruchomości wspólnych. 

Paulina Adamczyk 

prawnik 

Kancelaria Zdanowicz i Wspólnicy 

kontakt: blog@zdanowiczlegal.pl

Zasady odstąpienia od umowy kredytu konsumenckiego

Problematyka praw i obowiązków banku, pośrednika kredytowego oraz konsumenta – kredytobiorcy została uregulowana w ustawie z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim („Ustawa”). W Ustawie zostały uregulowane kwestie wymagań, jaki muszą zostać spełnione przez bank i pośrednika kredytowego dla skutecznego zawarcia umowy kredytu, jak również środki ochrony konsumenta – kredytobiorcy przed niekorzystnymi działaniami banków oraz pośredników kredytowych. 

Należy podkreślić, iż zgodnie z Ustawą konsument w pewnych sytuacjach posiada prawo do odstąpienia od umowy kredytu. Zgodnie z art. 53 Ustawy konsument może odstąpić od umowy kredytu w każdym przypadku, bez wskazania przyczyny odstąpienia w terminie 14 dni od dnia zawarcia umowy kredytu. 

Ponadto Ustawa przewiduje również zachowanie dla konsumenta prawa odstąpienia w sytuacji, w której umowa kredytu została zawarta bez jej koniecznych, wymaganych przez art. 30 Ustawy elementów, w terminie 14 dni od dnia uzupełniania umowy kredytu. W takiej sytuacji konieczne jest wcześniejsze wezwanie banku do uzupełniania umowy kredytu. Prawo do odstąpienia pojawia się wówczas, kiedy bank dokona uzupełniania umowy lub przedstawi stanowisko o braku uzupełnienia wskazanych brakujących elementów. Należy jednak pamiętać, iż na złożenie odstąpienia od umowy konsument kredytobiorca ma termin 14 dni. Termin ten zostaje zachowany, o ile przed jego upływem złoży pod wskazany adres oświadczenie o odstąpieniu, przy czym wysłanie pisma pocztą powoduje zachowanie terminu. 

Wskazać trzeba, iż kredytobiorca powinien zostać powiadomiony o możliwości odstąpienia od umowy i terminie na złożenie oświadczenia na etapie zawarcia umowy kredytu konsumenckiego. W razie złożenia skutecznego odstąpienia od umowy kredytu konsument w terminie 30 dni jest zobowiązany do zwrotu kwoty kredytu z odsetkami wyliczonymi na dzień złożenia oświadczenia o odstąpieniu. Nadto należy podkreślić, iż odstąpienie od umowy kredytu wywiera również skutek wobec usług dodatkowych, świadczonych przez bank i pośrednika kredytowego przy zawieraniu umowy kredytu konsumenckiego. Kredytobiorca, który odstąpił od umowy kredytu nie ponosi bowiem kosztów odstąpienia, z wyjątkiem odsetek za okres od dnia wypłaty do dnia spłaty kredytu. 

Kancelaria prowadzi doradztwo w ramach pomocy kredytobiorcom kredytów konsumenckich. W ramach udzielanych porad w tym zakresie bardzo często w toku realizacji umów kredytowych po ich analizie wykrywane zostają ich braki, które dają następnie podstawę do złożenia przez konsumenta skutecznego oświadczenia o odstąpieniu od umowy kredytu, czego skutkiem jest zmniejszenie zadłużenia, ważne szczególnie w przypadku posiadania kilku wysokooprocentowanych kredytów konsumenckich. 

Paulina Adamczyk 

prawnik 

Marek Zdanowicz i Wspólnicy 

kontakt: blog@zdanowiczlegal.pl

Podpisanie niekorzystnej umowy kredytowej o kredyt konsumpcyjny – czy można i kiedy można odstąpić od takiej umowy i na jakich warunkach?

W dniu 18 grudnia 2011 roku weszła w życie nowa ustawa o kredycie konsumenckim (ustawa z dnia 12 maja 2011 roku, Dz. U. 2011, Nr 126, poz. 715). Przyznaje ona szereg uprawnień konsumentom, nakładając tym samym na kredytodawców lub pośredników kredytowych będących przedsiębiorcami liczne obowiązki. 

Warto jednak na początku zdefiniować samo pojęcie kredytu konsumpcyjnego – jest to kredyt udzielony osobie fizycznej przez kredytodawcę w zakresie jego działalności na cel niezwiązany bezpośrednio z działalnością gospodarczą, którego wysokość, zgodnie z art. 2 wspomnianej wyżej ustawy, nie może przekroczyć kwoty 255.550 zł lub równowartości 75 tysięcy euro, która to suma została przeliczona po kursie wymiany w dniu, w którym została przyjęta dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady nr 208/48/WE z dnia 23 kwietnia 2008 roku w sprawie umów o kredyt konsumencki. 

Za umowę o kredyt konsumpcyjny uważana jest w szczególności umowa pożyczki, umowa kredytu w rozumieniu przepisów prawa bankowego, umowa o odroczenie konsumentowi terminu spełnienia świadczenia pieniężnego, jeżeli konsument jest zobowiązany do poniesienia jakichkolwiek kosztów związanych z odroczeniem spełnienia świadczenia, umowa o kredyt, w której kredytodawca zaciąga zobowiązanie wobec osoby trzeciej, a konsument zobowiązuje się do zwrotu kredytodawcy spełnionego świadczenia, umowa o kredyt odnawialny. Pewne rodzaje umów zostały też wyłączone z działania tej ustawy, na przykład kredyty dla pracowników. Do pewnych rodzajów kredytów stosuje się zaś tylko niektóre zapisy ustawy, na przykład do kredytów hipotecznych. 

Jednym z ważniejszych praw konsumenta jest możliwość odstąpienia od umowy kredytu w ciągu 14 dni od dnia jej zawarcia bez podania przyczyny, o czym stanowi art. 53 ust. 1 wymienionej ustawy. Na kredytodawcy lub pośredniku kredytowym ciąży obowiązek przekazania konsumentowi wzoru oświadczenia o odstąpieniu od umowy wraz z oznaczeniem swojego imienia, nazwiska (nazwy) i adresu zamieszkania (siedziby). W braku jego przekazania wspomniany termin nie biegnie, do czasu otrzymania przez konsumenta wzoru oświadczenia. W celu zachowania terminu wystarczy, aby oświadczenie zostało wysłane przed jego upływem, co dla celów dowodowych powinno nastąpić listem poleconym. Dowód jego wysłania należy oczywiście zachować. 

Konsument nie ponosi żadnych negatywnych konsekwencji z tytułu odstąpienia od umowy kredytowej. Musi jedynie uregulować kwotę odsetek za okres od dnia wypłaty kredytu do dnia jego spłaty. Co jest oczywiste, spoczywa na nim także obowiązek niezwłocznego zwrócenia kwoty kredytu wraz ze wspomnianymi już odsetkami, co powinno nastąpić nie później niż w terminie 30 dni od dnia złożenia oświadczenia o odstąpieniu od umowy. Za dzień spłaty kredytu uważa się dzień przekazania środków pieniężnych kredytodawcy przez konsumenta. 

Odstąpienie konsumenta od umowy nie rodzi po stronie kredytodawcy uprawnień do pobrania z tego tytułu dodatkowych opłat, z wyjątkiem bezzwrotnych kosztów poniesionych przez niego na rzecz organów administracji publicznej oraz opłat notarialnych. 

Co ważne – w przypadku, gdy z umową o kredyt związana jest dodatkowa usługa świadczona przez kredytodawcę lub osobę trzecią, której podstawą jest umowa między tą osobą a kredytodawcą - prawo konsumenta do odstąpienia od umowy o kredyt jest skuteczne także wobec umowy o tą dodatkową usługę. 

Powyższa procedura odstąpienia od umowy ma zastosowanie również wówczas, gdy umowa kredytowa zostaje zawarta poza lokalem przedsiębiorstwa lub na odległość. 

Emilia Bartosiak 

prawnik 

Kancelaria Zdanowicz i Wspólnicy 

kontakt: blog@zdanowiczlegal.pl 

Obligacja zamiast pożyczki czy kredytu

Emisja obligacji jest jedną z form pozyskiwania kapitału przez spółki handlowe, ale także jednostki samorządu terytorialnego. Definicję obligacji zawiera Ustawa z dnia 29 czerwca 1995 roku o obligacjach („Ustawa”), zgodnie z którą obligacja jest papierem wartościowym emitowanym w serii, w której emitent stwierdza, że jest dłużnikiem właściciela obligacji (obligatariusza) i zobowiązuje się wobec niego do spełnienia określonego świadczenia, które może mieć charakter pieniężny lub niepieniężny. Ustawa reguluje również, jakie podstawowe informacje powinien zawierać dokument obligacji, należą do nich w szczególności: podstawa prawnej emisji (np. uchwała odpowiedniego organu emisji obligacji), nazwa (firma) i siedziba emitenta, miejsce i numer wpisu do właściwego rejestru, wartość nominalna i numer kolejny obligacji, zakres i forma zabezpieczenia oraz ewentualnie data, od której nalicza się oprocentowanie, wysokość oprocentowania, terminy jego wypłaty i miejsce płatności. Z tym, że należy pamiętać, że obligacje nie muszą mieć formy dokumentu, wówczas mają one formę zapisu w ewidencji prowadzonej przez Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych lub banki. 

Emisja obligacji wydaje się bardziej atrakcyjną formą finansowania inwestycji przez podmioty gospodarcze niż kredyt bankowy, szczególnie w ich wczesnej fazie rozwoju, kiedy wiarygodność kredytowa dla banku jest jeszcze niska. Jedną z zalet takiej formy finansowania jest możliwość elastycznego dopasowania warunków emisji obligacji do potrzeb biznesowych emitenta, a w szczególności możliwość doboru odpowiedniego terminu ich emisji. Istotną kwestią jest również możliwość wydłużenia, w stosunku do kredytu, okresu spłaty zobowiązań, gdyż planując emisję obligacji emitent może zaproponować nawet dziesięcioletni okres ich zapadalności, na co w wielu przypadkach nie zgodziłby się bank udzielający kredytu. Co więcej, w obecnych czasach banki z większą ostrożnością udzielają kredytów, szczególnie na bardziej ryzykowne inwestycje w niektórych branżach, dlatego też emisja obligacji może pozostać jedyną dostępną opcją finansowania. W stosunku do pożyczki emisja obligacji może być bardziej opłacalna również z uwagi na brak obciążeń podatkowych z nią związanych, natomiast pożyczka opodatkowana jest podatkiem od czynności cywilnoprawnych w wysokości 2% kwoty pożyczki. 

Warto pamiętać także o możliwości emisji obligacji zamiennych na akcje, dzięki którym wierzyciel z tytułu obligacji może stać się akcjonariuszem. Rozwiązanie takie musi przewidywać statut spółki, natomiast uchwała o emisji obligacji zamiennych, zgodnie z Ustawą, powinna określać w szczególności: zakres przyznawanego prawa oraz warunki jego realizacji, w tym rodzaj akcji wydawanych w zamian za obligacje, sposób przeliczenia obligacji na akcje, z tym jednak, że na każdy jeden złoty wartości nominalnej obligacji może przypadać najwyżej jeden złoty wartości nominalnej akcji oraz maksymalną wysokość podwyższenia kapitału akcyjnego w drodze zamiany obligacji na akcje. Uchwała ta, wskazująca również maksymalną wysokość podwyższenia kapitału akcyjnego, podlega wpisowi do KRS. Jednakże w takim przypadku, choć spółka unika angażowania własnych środków finansowych, akcjonariusze muszą liczyć się z możliwością zmiany struktury właścicielskiej spółki i ewentualnym rozdrobnieniem kapitału akcyjnego. 

Artur Stosio 

prawnik 

Kancelaria Zdanowicz i Wspólnicy 

kontakt: blog@zdanowiczlegal.pl