Przewlekłość postępowania – co zrobić gdy urząd przewleka wydanie decyzji w nieskończoność?

Podkreślić należy, iż zgodnie z art. 33 § 2 kodeksu postępowania administracyjnego organy administracji powinny załatwić sprawę bez zbędnej zwłoki. Niezwłocznie powinny być załatwiane sprawy, które mogą być rozpatrzone w oparciu o dowody przedstawione przez stronę łącznie z żądaniem wszczęcia postępowania lub w oparciu o fakty i dowody powszechnie znane albo znane z urzędu organowi, przed którym toczy się postępowanie, bądź możliwe do ustalenia na podstawie danych, którymi rozporządza ten organ. Załatwienie sprawy wymagającej postępowania wyjaśniającego powinno nastąpić nie później niż w ciągu miesiąca, a sprawy szczególnie skomplikowanej - nie później niż w ciągu dwóch miesięcy od dnia wszczęcia postępowania, zaś w postępowaniu odwoławczym - w ciągu miesiąca od dnia otrzymania odwołania. Wskazać należy, iż są to jednak terminy instrukcyjne, których przekroczenie przez organ zasadniczo nie rodzi negatywnych konsekwencji. O każdym przedłużeniu terminu załatwienia sprawy oraz jego przyczynie strona powinna być przez organ informowana oraz powinien zostać wskazany nowy termin na wydanie rozstrzygnięcia (art. 36 kodeksu postępowania administracyjnego). 

Również ogólne zasady postępowania podkreślają zasadę szybkości, zgodnie z którą postępowanie powinno być prowadzone wnikliwie i szybko, posługując się możliwie najprostszymi środkami prowadzącymi do jej załatwienia. Sprawy, które nie wymagają zbierania dowodów, informacji lub wyjaśnień, powinny być załatwione niezwłocznie (art. 12 kodeksu postępowania administracyjnego). 

Z uwagi na prymat zasady szybkości i terminowości ustawodawca wprowadził instytucje dyscyplinujące zarówno urzędnika, zajmującego się sprawą, jak również organ przed nadmiernym przewlekaniem postępowania. 

Pracownik organu administracji publicznej, który z nieuzasadnionych przyczyn nie załatwił sprawy w terminie lub nie dopełnił obowiązku poinformowania o przekroczeniu terminu i jego przyczynie albo nie załatwił sprawy w dodatkowym terminie podlega odpowiedzialności porządkowej lub dyscyplinarnej albo innej odpowiedzialności przewidzianej w przepisach prawa. 

Zgodnie z art. 277 kodeksu postępowania administracyjnego na zaniedbanie lub nienależyte wykonywanie zadań przez właściwe organy albo przez ich pracowników, naruszenie praworządności lub interesów skarżących, a także przewlekłe lub biurokratyczne załatwianie spraw możliwe jest złożenie skargi. Skargę składa się do organu wyższego stopnia. Nawet, o ile zostanie złożona do niewłaściwego organu, jest on w terminie 14 dni zobowiązany do jej przekazania do organu właściwego. Skarga powinna zostać rozpatrzona bez zbędnej zwłoki, nie później niż terminie 1 miesiąca. 

Nadto zgodnie z art. 3 § 2 pkt. 8 prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi z dnia 30 sierpnia 2002 roku (Dz. U. 2012 r. poz. 270 z zm.) („Ustawa”) sądy administracyjne są powołane do rozpoznawania skarg na bezczynność organów oraz przewlekłość postępowania administracyjnego. 

Zgodnie z art. 52 § 4 w/w Ustawy skargę na przewlekłość postępowania administracyjnego składa się po uprzednim wezwaniu organu do usunięcia naruszenia prawa i wyznaczeniu organowi 14 dni na usunięcie naruszenia. W takim przypadku skargę wnosi się w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia wezwania o usunięcie naruszenia prawa. Skarga powinna czynić zadość wymaganiom pisma w postępowaniu sądowym, a ponadto zawierać:1) wskazanie zaskarżonej decyzji, postanowienia, innego aktu lub czynności; 2) oznaczenie organu, którego działania, bezczynności lub przewlekłego prowadzenia postępowania skarga dotyczy; 3) określenie naruszenia prawa lub interesu prawnego. Skarga podlega wpisowi w kwocie 100,00 zł, który musi uiścić wnoszący skargę. Skarga wnoszona jest do właściwego dla obszaru działania organu - wojewódzkiego sądu administracyjnego za pośrednictwem organu, którego dotyczy skarga na przewlekłość. 

Organ, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania zaskarżono, może w zakresie swojej właściwości uwzględnić skargę w całości do dnia rozpoczęcia rozprawy. Uwzględniając skargę, organ stwierdza jednocześnie, czy działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania miały miejsce bez podstawy prawnej albo z rażącym naruszeniem prawa. Organ przekazuje skargę do sądu wraz z aktami sprawy. W przypadku braku terminowego przekazania skargi można złożyć wniosek o obciążenie organu grzywną. W razie niewykonania wyroku uwzględniającego skargę na bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania oraz w razie bezczynności organu lub przewlekłego prowadzenia postępowania po wyroku uchylającym lub stwierdzającym nieważność aktu lub czynności strona, po uprzednim pisemnym wezwaniu właściwego organu do wykonania wyroku lub załatwienia sprawy, może wnieść skargę w tym przedmiocie, żądając wymierzenia temu organowi grzywny. Wniosek o grzywnę od lipca 2011 roku może być również zawarty w skardze na przewlekłość postępowania. Grzywnę wymierza się do wysokości dziesięciokrotnego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej w roku poprzednim, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. 

Zasądzenie grzywny na rzecz organu ma również znaczenie dla urzędnika zajmującego się sprawą. Okoliczność ta bowiem wpływa na ocenę okresową pracownika, której podlegają corocznie zarówno pracownicy samorządowi, jak również pracownicy służby cywilnej. 

Paulina Adamczyk 

prawnik 

Kancelaria Zdanowicz i Wspólnicy 

kontakt: blog@zdanowiczlegal.pl