Jak ustalić adresy osób prowadzących działalność gospodarczą dla celów sprawy sądowej?

Ustalenie adresów pozwanych jest niezbędne do skutecznego wytoczenia powództwa, bowiem z jednej strony pozwala na spełnienie warunków formalnych pozwu, wskazanych w art. 126 Kodeksu postępowania cywilnego, a z drugiej strony zapewnia skuteczne doręczenie pozwu lub orzeczenia (nakazu zapłaty, wyroku zaocznego), co pozwala na nadanie sprawie biegu. 

Jednak często zdarza się, iż wskazanie pozwanego przedsiębiorcy, a przede wszystkim jego adresu, może powodowi sprawiać trudności. Podkreślić jednak należy, iż brak adresu potencjalnego pozwanego nie jest w rzeczywistości tak dużym problemem, bowiem istnieje możliwość ustalenia adresu dzięki rejestrom, które mają charakter publiczny. W zależności od rodzaju sprawy do ustalenia aktualnego adresu możemy skorzystać z różnych rejestrów, tj. Krajowego Rejestru Przedsiębiorców – rejestru przedsiębiorców lub Ewidencji Działalności Gospodarczej. 

W przypadku, gdy pozwanym jest spółka prawa handlowego i nie znamy jej adresu lub chcemy potwierdzić czy posiadany adres jest aktualny, to wówczas właściwy do tego będzie Krajowy Rejestr Sądowy – rejestr przedsiębiorców. Rejestr jest jawny, tak więc każdy ma prawo wglądu. Dane z rejestru można ustalić w wydziałach gospodarczych KRS sądów rejonowych lub w bardzo prosty sposób poprzez elektroniczną wyszukiwarkę podmiotów z Krajowego Rejestru Sądowego, dostępną na stronie internetowej Ministra Sprawiedliwości. Aby ustalić adres danej spółki prawa handlowego powód powinien znać określone dane, nazwę spółki, numer KRS, numer NIP lub numer REGON. Wystarczy, że dysponujemy jedną z w/w danych aby ustalić adres podmiotu ujawniony w rejestrze przedsiębiorców. Zawsze do pozwu warto załączyć bądź odpis z KRS spółki lub wydruk skróconego odpisu ze strony Ministerstwa Sprawiedliwości, celem potwierdzenia faktu posiadania przymiotu przedsiębiorcy oraz potwierdzenia wskazanego adresu. 

Dane z Krajowego Rejestru Sądowego – rejestru przedsiębiorców pozwalają, oprócz ustalenia adresu spółek prawa handlowego, wskazać adres wspólników spółki oraz członków organów spółki, co ma zasadnicze znaczenie w przypadku dochodzenia roszczeń od powyżej wskazanych osób. Wówczas jednak nie wystarczy jedynie odpis z KRS pobrany z sądu lub wydruk z wyszukiwarki Ministerstwa Sprawiedliwości, bowiem te dokumenty nie zawierają przedmiotowych adresów. Konieczne jest zgłoszenie się do sądu rejestrowego właściwego dla siedziby spółki celem przejrzenia pełnych akt rejestrowych. Oczywiście wiąże się to często z koniecznością udania się do odległych miejscowości, ale szczególnie w przypadku wysokich roszczeń, stanowi sposób na ustalenie adresów pozwanych, które są niezbędne do wytoczenia powództwa. 

W przypadku osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą podstawą dla ustalenia adresu do wskazania w pozwie jest Ewidencja Działalności Gospodarczej. Do końca 2011 roku rejestr prowadzony był przez urzędy gmin. Wówczas, aby uzyskać zaświadczenie o wpisaniu danej osoby do ewidencji należało wystąpić z wnioskiem o wydanie zaświadczenia do właściwego urzędu. Zaświadczenie podlegało opłacie w kwocie 17,00 zł. Od stycznia 2012 roku rejestr osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą prowadzony jest w ramach Centralnej Ewidencji Informacji Działalności Gospodarczej prowadzonej przez Ministerstwo Gospodarki. Potwierdzenie wpisania danej osoby do ewidencji można uzyskać zatem poprzez wyszukiwarkę internetową CEIDG, która działa pod adresem https://prod.ceidg.gov.pl. Znając nazwę firmy, nazwisko przedsiębiorcy, numer NIP lub numer REGON, możemy ustalić czy dana osoba jest przedsiębiorcą, jej adres oraz fakt czy jest to podmiot aktywny, zawieszony czy nieaktywny. Wydruki z przedmiotowej wyszukiwarki zastępują zaświadczenia wydawane wcześniej przez urzędy gmin. 

Kolejnym sposobem ustalenia adresu osoby fizycznej, o ile wszystkie poprzednie adresy okazały się nieprawidłowe, jest skierowanie wniosku do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych z zapytaniem o ustalenie aktualnego adresu zameldowania danej osoby na pobyt stały lub czasowy. We wniosku takim należy jednak wykazać podstawę zapytania poprzez wykazanie swojego interesu prawnego w uzyskaniu przedmiotowych danych. Ponadto wniosek podlega opłacie w wysokości 31,00 zł za każde dane, o których ujawnienia wnosimy. 

Podkreślić należy, że adres ustalony dla pozwanego, aby był skuteczny w postępowaniu sądowym musi zapewniać, że dana osoba tam zamieszkuje, czyli sąd nie otrzyma zwrotnej informacji „adresat nieznany” lub „adresat wyprowadził się". Wówczas bowiem zostaniemy jako powód wezwani do podania nowego adresu pod rygorem zawieszenia postępowania. Aby sprawdzić czy ustalony adres jest aktualny, najlepiej przed wniesieniem pozwu wysłać na ustalony adres korespondencję z wezwaniem do zapłaty. To bowiem pozwali nam na stwierdzenie czy adres jest prawidłowy i uchroni nas przed ponoszeniem kosztów wytoczenia powództwa wobec pozwanego, którego adresem nie dysponujemy. Podkreślić należy, że o ile pismo jest awizowane, czyli osoba otrzymała zawiadomienie o jego przesłaniu z poczty, jednak nie dokonała jego odbioru w terminie 14 dni, to pismo takie uważa się zgodnie z przepisami Kodeksu postępowania cywilnego, za skutecznie doręczone. 

Paulina Adamczyk 

prawnik 

Kancelaria Zdanowicz i Wspólnicy 

Kontakt: blog@zdanowiczlegal.pl