Czy jeśli w spadku nie ma wystarczających aktywów zapisobiorca może żądać wykonania zapisu na swoją rzecz?

Celowym do udzielenia odpowiedzi na powyższe pytanie wydaje się być uprzednie wyjaśnienie, czym jest zapis. Zapisem jest określone roszczenie majątkowe na rzecz oznaczonej osoby, do spełnienia którego zobowiązany został spadkobierca. Zapis jest rozrządzeniem testamentowym, które kreuje stosunek zobowiązaniowy pomiędzy spadkobiercą (zarówno ustawowym jak i testamentowym) i zapisobiercą. Zapisem może zostać obciążony również zapisobierca – wówczas będziemy mieli do czynienia z tzw. dalszym zapisem. 

Zapis należy do długów spadkowych. Zgodnie z ogólną zasadą wyrażoną w art. 1030 kpc do chwili przyjęcia spadku spadkobierca ponosi odpowiedzialność za długi spadkowe tylko ze spadku. Od chwili przyjęcia spadku ponosi odpowiedzialność za te długi z całego majątku. Znaczenie będzie miał również sposób, w jaki nastąpiło przyjęcie spadku: w razie prostego przyjęcia spadku – spadkobierca ponosi odpowiedzialność za długi spadkowe bez ograniczenia, przyjmując natomiast spadek z dobrodziejstwem inwentarza, odpowiedzialność ta ogranicza się jedynie do wartości stanu czynnego spadku. 

Zgodnie zaś z art. 1033 kpc „odpowiedzialność spadkobiercy z tytułu zapisów zwykłych i poleceń ogranicza się do wartości stanu czynnego spadku”. Powyższe oznacza, że spadkobierca zobowiązany będzie do wykonania zapisu o tyle tylko, o ile nabyty spadek na to pozwoli, czyli w sytuacji, gdy wartość aktywów spadku przewyższy długi. Wspomniane ograniczenie odpowiedzialności znajduje zastosowanie do każdego spadkobiercy, zarówno ustawowego jak i testamentowego. Na jej zakres nie ma również wpływu sposób, w jaki spadek został przyjęty - odpowiedzialność ta jest ograniczona tak przy prostym przyjęciu spadku, jak i przyjęciu spadku z dobrodziejstwem inwentarza.

Za zapisy zwykłe spadkobierca odpowiada zawsze do wysokości wartości stanu czynnego spadku, co oznacza, że przekroczenie tej wartości powoduje, że wszystkie zapisy zwykłe ulegają proporcjonalnemu zmniejszeniu, tak by razem nie przekroczyły stanu czynnego spadku. Przepis art. 1033 kpc określa maksymalną wysokość zobowiązania spadkobiercy.

Reasumując, zapis testamentowy zostanie wykonany, jeżeli aktywa spadku będą wystarczające.

Emilia Bartosiak

prawnik

Kancelaria Zdanowicz i Wspólnicy

Kontakt: blog@zdanowiczlegal.pl