czwartek, 18 lutego 2016

Jak zapisać spadkobiercom pieniądze na rachunku bankowym - zapis bankowy cz. II

W poprzednim poście (tutaj) na blogu omówiliśmy formalne podstawy możliwości dysponowania środkami na rachunku bankowym na wypadek śmierci. Dziś kilka słów o praktyce. 

Podkreślenia wymaga, że dyspozycje wkładem na wypadek śmierci mogą zostać dokonane, zmienione lub odwołane w każdym czasie przez posiadacza rachunku bankowego. Ustawodawca wymaga w tym przypadku formy pisemnej, co w praktyce przyjmuje postać formularzy specjalnie przygotowanych przez banki. Co istotne, zapis bankowy stanowi jednostronną czynność prawną, a zatem jego ustanowienie nie jest absolutnie zależne od woli banku, bank nie może się sprzeciwić dokonaniu przez nas dyspozycji. 

W sytuacji, gdy wydanie i realizacja dyspozycji narusza przepisy prawa, spadkobiercy posiadacza rachunku bankowego mogą skierować odpowiednie roszczenia do osób, które przejęły środki z rachunku. Podstawą prawną roszczeń będzie wówczas art. 56 ust. 6 Prawa bankowego, stanowiący, że osoby, którym na podstawie dyspozycji wkładem na wypadek śmierci wypłacono kwoty z naruszeniem przepisów, są zobowiązane do ich zwrotu spadkobiercom posiadacza. 

Z praktycznego punktu widzenia, składając oświadczenie o dyspozycji na wypadek śmierci, konieczne jest określenie zapisobiorców z imienia i nazwiska oraz podanie ich numerów PESEL, wskazanie stopnia pokrewieństwa oraz kwot przypadających na poszczególne osoby. 

Co do kosztów związanych z ustanowieniem zapisu bankowego na wypadek śmierci, opłaty są ustalane przez każdy bank indywidualnie, przy czym oscylują one w granicach maksymalnie 20-30 złotych. Natomiast zapisobiorca powinien pamiętać, że przyjęcie tego typu zapisu wiąże się z obowiązkami wynikającymi z Ustawy z dnia 28 lipca 1983 roku o podatku od spadków i darowizn. 

Warto mieć również na uwadze, że przepisy prawa bankowego przewidują obowiązek banku polegający na zwrocie kosztów pogrzebu posiadacza rachunku w razie jego śmierci. Zwrot następuje do rąk osoby, która przedstawiła rachunki stwierdzające wysokość poniesionych przez nią kosztów, w wysokości nieprzekraczającej kosztów urządzenia pogrzebu zgodnie ze zwyczajami przyjętymi w danym środowisku. Wypłacona z tego tytułu kwota również nie wchodzi w skład masy spadkowej po zmarłym. Natomiast co istotne, wypłata środków pieniężnych stanowiących zwrot kosztów pogrzebu posiadacza rachunku ma pierwszeństwo przed realizacją dyspozycji na wypadek śmierci. Regulacja ta ma zagwarantować godny pochówek zmarłemu, nawet jeśli nie miał on bliskich krewnych gotowych pokryć wszystkie koszty z własnej kieszeni. 

Reasumując, warto mieć na uwadze możliwość skorzystania z instytucji, jaką jest dyspozycja wkładu na rachunku bankowym na wypadek śmierci – swoisty „testament bankowy”. 

Z chwilą, w której bank dowie się o śmierci posiadacza rachunku, jego rachunek jest zwykle zamykany lub blokowany, a zgromadzone na nim oszczędności nie rzadko trafiają na specjalnie tworzone konto techniczne, w żaden sposób nieoprocentowane. Środki są uwalniane dopiero po przedłożeniu prawomocnego postanowienia sądu o stwierdzeniu nabycia spadku lub aktu notarialnego poświadczającego dziedziczenie. 

Rozważenie dokonania zapisu bankowego na wypadek śmierci jest szczególnie wskazane, gdy mamy szerokie grono potencjalnych spadkobierców, którzy teoretycznie mogą wdać się w spór co do podziału spadku. Warto pamiętać, że nawet sporządzenie testamentu (również w formie notarialnej) nie zawsze daje gwarancję sprawnego podziału majątku zgodnego z rzeczywistą wolą zmarłego. Udziału w spadku zawsze może domagać się określona grupa spadkobierców ustawowych, nieuwzględnionych w testamencie, a uprawnionych do zachowku. W toku ewentualnych sporów sądowych na tym tle, trwających niekiedy nawet kilka czy kilkanaście lat, nasi najbliżsi mogą być pozbawieni środków do życia bądź po prostu ich sytuacja ekonomiczna może ulec drastycznemu pogorszeniu. Natomiast ustanowienie dyspozycji bankowej na wypadek śmierci umożliwi naszym bliskim szybki dostęp do zgromadzonych środków pieniężnych. 

Dokonanie zapisu bankowego warto również rozważyć, jeśli jesteśmy aktywnymi uczestnikami obrotu gospodarczego, np. dokonujemy dużych inwestycji, prowadzimy jednoosobową działalność gospodarczą, a w skład naszego majątku wchodzą liczne długi (zwłaszcza takie, co do których prowadzimy spory z wierzycielami). Wówczas w momencie postępowania spadkowego pojawi się problem odpowiedzialności osób nam najbliższych za nasze długi. Może zaistnieć konieczność dokonania spisu inwentarza bądź odrzucenia spadku. Warto zatem skorzystać z omawianej instytucji prawa bankowego i zabezpieczyć wcześniej pewną sumę pieniędzy dla naszej rodziny. 

W następnej publikacji omówimy szykowane na połowę roku zmiany w tym zakresie.

Katarzyna Sobczak
prawnik
Kontakt: blog@zdanowiczlegal.pl 

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz

Prosimy o pozostawienie komentarza w temacie posta. Jesteśmy wdzięczni za Państwa opinie.

W tym miejscu nie udzielamy indywidualnych porad prawnych. Jeśli jesteście Państwo zainteresowani pomocą prawną, prosimy o mailowy (blog@zdanowiczlegal.pl) lub telefoniczny (+22 525 84 44) kontakt z Kancelarią. Koszt pomocy prawnej uzależniony jest od stopnia skomplikowania, charakteru sprawy i nakładu pracy prawnika. Udzielamy także e-porady.

Posty są aktualne w dniu ich publikacji. Nie odpowiadamy za późniejsze zmiany prawa.