piątek, 4 sierpnia 2017

Odpowiedzialność przewodniczącego zgromadzenia za protokół

Zgromadzenia Wspólników spółki z ograniczoną odpowiedzialnością podlegają obowiązkowi protokołowania. Jest to jeden z elementów stanowiących potwierdzenie odbycia się Zgromadzenia Wspólników, zwołanie w sposób prawidłowy lub nie Zgromadzenia, podjęcia uchwał na danych Zgromadzeniu.
 

Jedną z pierwszych czynności podczas Zgromadzenia Wspólników jest właśnie dokonanie wyboru Przewodniczącego i protokolanta, który przedmiotowy protokół sporządzi. W praktyce zdarzyć się może, że ta sama osoba będzie wykonywała funkcję przewodniczącego i protokolanta. Choć funkcja przewodniczącego kojarzy się z posiadaniem władzy na zgromadzeniu, to jednak sprowadza się ona jedynie do czuwania nad porządkiem obrad i zachowania zgodności z przepisami prawa i postanowieniami umowy Spółki, by ważność danego Zgromadzenia i podejmowanych na nim decyzji została zachowana.


Ustawodawca co prawda nie uregulował w ramach kodeksu spółek handlowych kto może zostać wybrany na Przewodniczącego Zgromadzenia Wspólników, jednak zarówno w praktyce jak  i w doktrynie przyjęło się, iż funkcję tę może pełnić każda osoba – zarówno wspólnik jak i osoba trzecia, nie związana ze Spółką. Dodatkowo funkcja ta może być pełniona przez członka Zarządu czy też nawet Prezesa Zarządu, którzy są wyłączeni od możliwości reprezentowania wspólnika na Zgromadzeniu Wspólników. Oczywiście nie wyklucza to możliwości ograniczenia tych kwestii w statucie Spółki.


Jeżeli chodzi o tryb wyboru Przewodniczącego Zgromadzenia, to w tym zakresie powinien być zastosowany art. 247 § 2, który w swej treści stanowi, iż tajne głosowanie zarządza się przy wyborach oraz nad wnioskami o odwołanie członków organów spółki lub likwidatorów, o pociągnięcie ich do odpowiedzialności, jak również w sprawach osobowych. Poza tym należy zarządzić tajne głosowanie na żądanie choćby jednego ze wspólników obecnych lub reprezentowanych na zgromadzeniu wspólników. Zasadność stosowania tego postanowienia jest oczywista, gdyż dokonuje się wyboru o charakterze osobowym, więc głosowanie w tym przedmiocie powinno mieć charakter tajny.


Na podstawie art. 248 k.s.h. można dojść do konstatacji, że protokół stanowi obowiązkowy element związany ze Zgromadzeniem Wspólników, gdyż to właśnie w jego treści zawarte są podjęte przez wspólników uchwały. Dodatkowo protokoły stanowią księgę protokołów, której przeglądanie stanowi uprawnienie każdego ze wspólników Spółki. 


Protokół może zostać sporządzony przez protokolanta w formie pisemnej lub też może zdarzyć się sytuacja kiedy to protokół ze Zgromadzenia Wspólników będzie przybierał formę aktu notarialnego, gdyż zostanie on sporządzony przez notariusza. Sytuacja, kiedy to notariusz jest podmiotem sporządzającym protokół Zgromadzenia Wspólników tyczy się bezpośrednio podejmowanej uchwały, zaś protokół sam może zostać sporządzony w zwykłej formie pisemnej. Jednakże przyjmuje się w praktyce, że sporządzenie przez notariusza protokołu uchwał wiąże się z taką samą formą nadaną protokołowi przebiegu zgromadzenia. Protokół uchwał może być "wpleciony" w protokół przebiegu (Kodeks Spółek Handlowych – Komentarz, A. Kidyba). Z reguły jednak oddzielnie są protokołowane podjęte uchwały od protokołu przebiegu, w którym występuje odesłanie do treści uchwał poza protokołem przebiegu. W przypadku sporządzenia przez notariusza protokołu, wnosi się do niego o załączenie danego protokołu do księgi protokołów.


Elementami, które zawarte powinny zostać w protokole ze Zgromadzenia Wspólników, zgodnie z art. 248 § 2 są: 
  1. stwierdzenie prawidłowości zwołania Zgromadzenia Wspólników i jego zdolności do powzięcia uchwał;
  2. wymienienie uchwał podjętych w ramach obrad danego Zgromadzenia Wspólników;
  3. liczba głosów oddanych za każdą uchwałą
  4. zgłoszone ewentualnie sprzeciwy.
Ponadto, dołączona powinna zostać lista obecności z podpisami uczestników Zgromadzenia wspólników. Natomiast dowody zwołania Zgromadzenia powinny zostać dołączone już do samej księgi protokołów, a zobowiązany w tym zakresie jest Zarząd Spółki. W przypadku odmowy podpisania przez wspólnika listy obecności na Zgromadzeniu Wspólników, pomimo jego faktycznej obecności, można przyjąć za zasadne dokonanie na liście obecności wzmianki sporządzonej przez Przewodniczącego Zgromadzenia lub protokolanta o faktycznej obecności danego wspólnika oraz odmowie podpisania listy obecności i jej powodach. Przykładami zastępowania podpisu jest art. 79 k.c. czy też 330 k.p.c.
 
Zgodnie z dyspozycją art. 248 § 1 k.s.h. protokół zawierający w swej treści uchwały podjęte przez Zgromadzenie Wspólników, powinien zostać podpisany co najmniej przez przewodniczącego oraz protokolanta.
 
Zaznaczyć należy, iż protokół stanowi zgodnie z art. 245 k.p.c. dowód prywatny, w wyniku czego przewodniczący składając na protokole swój podpis zaświadcza, iż miały miejsce okoliczności i zdarzenia w protokole spisane, podjęte zostały uchwały o treści w protokole zawartej. Protokół nie ma waloru dokumentu urzędowego, przez co nie ma tu zastosowania domniemanie prawdziwości jak przy dokumencie urzędowym. W doktrynie podkreślane jest, że w takich sytuacjach dokumenty prywatne korzystają z domniemania autentyczności oraz domniemania, że osoba która podpisała dany dokument, złożyła oświadczenie w nim zawarte. W takim przypadku oceny dokonuje sąd na podstawie swobodnej oceny dowodu(Kodeks Postępowania Cywilnego – Komentarz, Małgorzata Manowska).
 
Odpowiedzialność Przewodniczącego za treść protokołu, nie jest zapewne kwestią iluzoryczną, gdyż może dojść do sytuacji kiedy to osoba poszkodowana będzie także wzywała Przewodniczącego Zgromadzenia do naprawienia wyrządzonej szkody, np. wzywanie jak najszerszego katalogu osób przez poszkodowanego do naprawienia szkody, zarzucanie także Przewodniczącemu, który stwierdza
w protokole prawidłowość zwołania Zgromadzenia, że nie doszło do prawidłowego zwołania przez co prawa jednego ze wspólników zostały ograniczone. Można także wyobrazić sobie sytuację, gdy wspólnik w obronie swoich praw, lecz nie posiadający wykształcenia prawniczego ani profesjonalnego pełnomocnika, w drodze powództwa o uchylenie uchwały Zgromadzenia Wspólnego, przewidzianego w art. 249 k.s.h., z ostrożności procesowej pozwie nie tyko Spółkę ale także Przewodniczącego Zgromadzenia, na którym przedmiotowa uchwała została podjęta.
 
Jednakże wówczas podmiotem ponoszącym odpowiedzialność jest jednak Spółka, gdyż zgodnie z charakterystyką spółek handlowych kapitałowych odpowiedzialność za zobowiązania Spółki ponosi sama Spółka, a nie wspólnicy. W przypadku spółki z ograniczoną odpowiedzialnością wyrażone to zostało w art. 151 § 4 wspólnicy nie odpowiadają za zobowiązania spółki. To w wyniku takich postanowień przecież ustawodawca przewiduje powołanie Zarządu Spółki, który jak wskazuje art. 201 § 1 k.s.h. Zarząd prowadzi sprawy spółki i reprezentuje spółkę.
 
Można więc dostrzec, że co do zasady odpowiedzialność w zakresie postępowań wszczętych bezpośrednio na podstawie postanowień kodeksu spółek handlowych może dotyczyć właśnie odpowiedzialności Spółki sensu largo. Natomiast nie wyłącza to możliwości dochodzenia w stosunku do Przewodniczącego Zgromadzenia Wspólników, odpowiedzialności cywilnoprawnej na gruncie postanowień ogólnych kodeksu cywilnego, tj. powołując się na zasadę ogólną odpowiedzialności odszkodowawczej wyrażoną w art. 415 k.c. kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia. W takim przypadku, w sytuacji gdy w wyniku sporządzenia nierzetelnego protokołu, który w związku ze swą treścią wyrządza wspólnikowi bądź osobie trzeciej szkodę, można uznać, że może ona dochodzić odszkodowania od Przewodniczącego Zgromadzenia Wspólników na zasadach ogólnych. Pamiętać jednak należy, że w takim przypadku muszą zaistnieć następujące okoliczności:

  1. zdarzenie szkodzące;
  2. wina szkodzącego;
  3. szkoda;
  4. adekwatny związek przyczynowo – skutkowy między szkodą a zdarzeniem, które ja wywołało.
 
Brak zaistnienia powyższych przesłanek uniemożliwi dochodzenie roszczenia odszkodowawczego na gruncie art. 415 k.c. Należy jeszcze pamiętać, co istotne, że ciężar dowodu w zakresie wykazania tych przesłanek spoczywa na poszkodowanym, który zgodnie z art. 6 k.c. wywodzi z danych okoliczności dla siebie skutki prawne.


W związku z powyższym uznać można, iż nie budzi zastrzeżeń brak regulacji i określenia wprost odpowiedzialności Przewodniczącego Zgromadzenia, który w wyniku wyboru przez wspólników Spółki sprawuje daną funkcję w ramach Zgromadzenia Wspólników.


Jednakże, w związku z zaświadczaniem Przewodniczącego Zgromadzenia o prawdziwości sporządzonego protokołu dotrzeć można możliwość poniesienia przez Przewodniczącego Zgromadzenia odpowiedzialności karnej. Kwalifikacja prawna jakiej może podlegać nierzetelna działalność Przewodniczącego Zgromadzenia może zostać zidentyfikowana z treścią art. 296 k.k., który przewiduje przestępstwo wyrządzenia szkody w obrocie gospodarczym, zaś sporządzony protokół podpisany przez Przewodniczącego, zawierający podjęte uchwały ma zdecydowanie znaczenie gospodarcze.


Podsumowując, protokół jest istotnym elementem związanym ze Zgromadzeniem Wspólników, który stanowi potwierdzenie jego odbycia i podjętych w ramach jego obrad decyzji. Przewodniczący Zgromadzenia podpisując dany protokół zaświadcza, że treść w nim zawarta miała miejsce podczas Zgromadzenia Wspólników, jednakże może zostać to twierdzenie obalone. Mają na uwadze możliwość poniesienia odpowiedzialności nie tylko cywilnoprawnej ale także karnej, Przewodniczący Zgromadzenia powinien rzetelnie i uważnie wykonywać swoje zadania związane z przewodnictwem danego Zgromadzenia Wspólników i kontrolować proces sporządzania protokołu. W praktyce zdarza się, że przygotowywany jest wstępny projekt protokołu, jednakże nie powinien on być wypełniony i gotowy do podpisania jeszcze przed odbyciem się Zgromadzenia Wspólników, gdyż działanie takie jest niebezpieczne dla obrotu gospodarczego i budziłoby wiele wątpliwości oraz zastrzeżeń.


Anna Dudkiewicz
prawnik

 
 

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz

Prosimy o pozostawienie komentarza w temacie posta. Jesteśmy wdzięczni za Państwa opinie.

W tym miejscu nie udzielamy indywidualnych porad prawnych. Jeśli jesteście Państwo zainteresowani pomocą prawną, prosimy o mailowy (blog@zdanowiczlegal.pl) lub telefoniczny (+22 525 84 44) kontakt z Kancelarią. Koszt pomocy prawnej uzależniony jest od stopnia skomplikowania, charakteru sprawy i nakładu pracy prawnika. Udzielamy także e-porady.

Posty są aktualne w dniu ich publikacji. Nie odpowiadamy za późniejsze zmiany prawa.