Czy jest możliwe pokrycie kapitału w spółce akcyjnej w drodze potrąceń?

Z pokryciem kapitału w drodze potrąceń możemy mieć do czynienia, w sytuacji gdy akcjonariusz objął akcje, pokrywając je wkładem pieniężnym, jednakże nie dokonał jeszcze wniesienia wkładu do spółki. Jednocześnie ten sam akcjonariusz posiada własną wierzytelność wobec spółki, mogącą wynikać np. z pożyczki udzielonej spółce lub świadczeń wykonywanych dla spółki. Właśnie taki przypadek został uregulowany przez ustawodawcę w art. 14 § 4 Kodeksu spółek handlowych. W świetle tego przepisu akcjonariusz nie może potrącać swoich wierzytelności wobec spółki akcyjnej z wierzytelnością spółki względem wspólnika z tytułu należnej wpłaty na poczet akcji. Regulacja ta dotyczy potrącenia w kształcie przyjętym w art. 498 Kodeksu cywilnego, czyli w drodze potrącenia poprzez jednostronne oświadczenie woli, gdy przedmiotem obu wierzytelności są pieniądze (co jest naturalne w przypadku pokrycia wkładem pieniężnym akcji), a obie wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub przed innym organem państwowym. 

Celem takiego rozwiązania jest zapewnienie ochrony dla kapitału zakładowego spółki, a więc dla jej pozostałych akcjonariuszy i wierzycieli. Zakaz jednostronnego potrącania pozwala uniknąć tzw. pustego pokrywania kapitału zakładowego, a więc poprzez wierzytelności w rzeczywistości nieistniejące, nieściągalne bądź takie, których wartość jest niższa od ceny obejmowanych akcji. 

Powołany wyżej art. 14 § 4 k.s.h. pozwala jednakże na pokrycie kapitału zakładowego poprzez dokonanie potrącenia umownego przez spółkę i akcjonariusza, przysługujących im wzajemnie wierzytelności. Wówczas to zarząd reprezentujący spółkę, wraz z akcjonariuszem, dokonuje czynności potrącenia, oceniając zarazem czy potrącana wierzytelność nie jest fikcyjna bądź w inny sposób nieściągalna. 

Artur Stosio 

prawnik 

kontakt: blog@zdanowiczlegal.pl