Co to jest zapowiedź apelacji w procesie cywilnym i jak ją złożyć?

Zapowiedź apelacji nie jest terminem zdefiniowanym w ustawie, jednak jest to określenie języka sądowego, często używane zarówno przez sąd, jak również przez praktyków. Określenie to dotyczy i pojawia się zarówno w procesie cywilnym, jak również karnym. 

Zapowiedź apelacji należy rozumieć jako złożenie wniosku o uzasadnienie wydanego w sprawie wyroku. Nazwa tej instytucji odnosi się do celu wniosku, który najczęściej inicjuje postępowanie odwoławcze od wyroku. Strona postępowania bowiem celem zapoznania się z motywami wyroku, jakie zastosował sąd, kieruje wniosek o uzasadnienie wyroku i po jego sporządzeniu i otrzymaniu dokonuje analizy i zaskarża wyrok apelacją. 

Wniosek o uzasadnienie wyroku składany jest w terminie nieprzekraczalnym 7 dni od dnia wydania orzeczenia lub doręczania sentencji wyroku, o ile strona pozbawiona wolności działa bez profesjonalnego pełnomocnika. Termin jest ustawowy i zawity, nie ma zatem możliwości jego swobodnego przywrócenia. Jedyną drogą jest wniosek o przywrócenie terminu, który składa się z uzasadnieniem przyczyny niezachowania terminu oraz wnioskiem spóźnionym o uzasadnienie wyroku. Wniosek taki powinien wskazywać datę, oznaczenie sądu, stron oraz sygnaturę sprawy, jak również musi zawierać żądanie strony w zakresie sporządzenia pisemnego uzasadnienia wyroku i jego doręczenia stronie. Uzasadnienie doręczone jest jedynie stronie, która o niego wnioskowała. Należy wskazać, iż zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego (uchwała z dnia 27 października 2005 r. w sprawie III CZP 65/05) wniosek o uzasadnienie jest pismem w toku sprawy kierowanym jedynie do sądu, zatem nie ma konieczności przesyłania lub załączania jego odpisu dla strony przeciwnej. Ta zasada jednak, pomimo istnienia powołanego orzecznictwa, przez niektóre sądy nie jest stosowana, dlatego też celem zabezpieczenia skuteczności wniosku zasadne jest jego doręczenie lub załączenie dla strony przeciwnej. 

Podkreślić należy, iż wniosek o uzasadnienie nie zmusza strony w dalszej kolejności do złożenia apelacji od wyroku, zatem nazwa "zapowiedź apelacji" nie odzwierciedla wyłącznej funkcji wniosku. Ponadto brak zapowiedzi apelacji, czyli złożenia wniosku o uzasadnienie również nie powoduje, iż strona traci prawo do złożenia apelacji. W postępowaniu cywilnym bowiem strona może złożyć apelację od wyroku w terminie 14 dni od jego wydania lub w terminie 14 dni od doręczenia wyroku wraz z uzasadnieniem. Nie ma zatem konieczności, aby wniosek o uzasadnienie wyroku poprzedzał apelację. Możliwe jest złożenie apelacji od wyroku bez znajomości motywów jego wydania. O ile nie zostanie w terminie złożony wniosek o uzasadnienie wyroku, a strona złoży apelację to wówczas sąd jest zobowiązany do sporządzenia wyroku z urzędu. Konieczne jest natomiast zawsze poprzedzenie wnioskiem o uzasadnienie wyroku złożenie skargi kasacyjnej, składanej od wyroku sądu odwoławczego. Wówczas, o ile strona rozważa możliwość wniesienia skargi kasacyjnej, taki wniosek zapowiadający należy złożyć, bowiem zabezpieczy to uprawnienie do skargi. W takim przypadku sporządzenie uzasadnienia i jego doręczenie również nie obliguje strony do złożenia skargi kasacyjnej, pomimo złożenia wniosku przez stronę. 

Zapowiedź apelacji poza funkcją w zakresie umożliwienia stronie poznania motywów wydania wyroku, ułatwienia argumentacji apelacji oraz przedłużenia terminu do złożenia środka odwoławczego, bowiem najczęściej sporządzenie wyroku i jego doręczenie oddala ten termin na przynajmniej miesiąc, również opóźnia uprawomocnienie się wyroku sądu I instancji. Z uwagi bowiem na istnienie terminu otwartego do złożenia apelacji, nie ma możliwości stwierdzenia prawomocności wyroku i nadania klauzuli wykonalności wyrokowi aż do czasu upływu 14 dni od dnia doręczenia stronie wnioskującej wyroku wraz z uzasadnieniem. 

Paulina Adamczyk 

prawnik 

Kancelaria Zdanowicz i Wspólnicy 

kontakt: blog@zdanowiczlegal.pl