Prawa wywłaszczonego właściciela nieruchomości, gdy cel wywłaszczenia nie jest realizowany - cz. I.

Były właściciel wywłaszczonej nieruchomości ma jeszcze szansę ją odzyskać, jeśli monitoruje na bieżąco, jakie są losy tej nieruchomości. Poniżej przedstawiamy, jak odzyskać nieruchomość, na której nie jest realizowana inwestycja, która była powodem wywłaszczenia. 

Zgodnie z treścią art. 136 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (dalej: u.g.n.), wywłaszczona nieruchomość nie może być użyta na inny cel niż określony w decyzji o wywłaszczeniu, chyba że poprzedni właściciel lub jego spadkobierca nie złożą wniosku o jej zwrot. 

W razie powzięcia zamiaru użycia wywłaszczonej nieruchomości lub jej części na inny cel niż określony w decyzji o wywłaszczeniu, właściwy organ zawiadamia poprzedniego właściciela lub jego spadkobiercę o tym zamiarze, informując równocześnie o możliwości zwrotu wywłaszczonej nieruchomości. 

W związku z powyższym, gdy inwestycja nie jest realizowana, wywłaszczonemu z nieruchomości przysługuje roszczenie o jej zwrot. Aby roszczenie było zasadne, muszą zostać spełnione określone ustawowo przesłanki. Zgodnie z art. 136 ust. 3 u.g.n. są nimi: 

− zbędność nieruchomości na cel określony w decyzji o wywłaszczeniu, 

− zwrot odszkodowania za wywłaszczenie lub zwrot nieruchomości zamiennej. 

Nie ma więc możliwości zachowania odszkodowania i jednocześnie odzyskania wywłaszczonej nieruchomości. 

Zbędność została zdefiniowana w art. 137 u.g.n. Zgodnie z nim, nieruchomość uznaje się za zbędną na cel określony w decyzji o wywłaszczeniu, jeżeli: 

1) pomimo upływu 7 lat od dnia, w którym decyzja o wywłaszczeniu stała się ostateczna, nie rozpoczęto prac związanych z realizacją tego celu albo 

2) pomimo upływu 10 lat od dnia, w którym decyzja o wywłaszczeniu stała się ostateczna, cel ten nie został zrealizowany. 

Jeżeli w przypadku, o którym mowa w pkt 2, cel wywłaszczenia został zrealizowany tylko na części wywłaszczonej nieruchomości, zwrotowi podlega pozostała część. Wówczas również przedmiotem zwrotu będzie tylko odpowiednia część odszkodowania. 

Roszczenie o zwrot wywłaszczonej nieruchomości przysługuje poprzedniemu właścicielowi lub jego spadkobiercom (art. 136 ust. 3 u.g.n.). Spadkobierca musi legitymować się postanowieniem o stwierdzeniu nabycia spadku lub stosownym aktem sporządzonym u notariusza potwierdzającym dziedziczenie przez daną osobę. Z wnioskiem o zwrot nieruchomości lub jej części podmioty te mogą wystąpić do starosty, wykonującego zadanie z zakresu administracji rządowej, który zawiadamia o tym właściwy organ. Termin, w którym można złożyć wniosek o zwrot wywłaszczonej nieruchomości lub jej części, wynosi 3 miesiące od dnia otrzymania zawiadomienia o możliwości jej zwrotu (art. 136 ust. 5 u.g.n.). Jednakże do złożenia z inicjatywy osób uprawnionych wniosku, który nie jest skutkiem otrzymania zawiadomienia, nie został zastrzeżony żaden termin. Roszczenie o zwrot nieruchomości nie ulega bowiem przedawnieniu, więc wniosek o zwrot wywłaszczonej nieruchomości może zostać złożony w każdym czasie. 

W następnym poście omówimy skutki wydania decyzji o zwrocie nieruchomości i związane z nią rozliczenie. 

Agata Odrobińska 

prawnik 

Kancelaria Zdanowicz i Wspólnicy 

Kontakt: blog@zdanowiczlegal.pl