Jak walczyć z przewlekłością sprawy administracyjnej?

Poprzedni post (tu) odnosił się do terminów rozstrzygania spraw przez organy administracyjne. Obecnie przyjrzyjmy się jakie środki prawne nam przysługują, gdy organ jest nieterminowy.

1) Zażalenie lub wezwanie do zaprzestania na ruszenia prawa na przewlekłość lub bezczynność 

Zdarzyć się może, że organ przekracza terminy ustawowe załatwienia sprawy, w tym nie informuje strony o tym fakcie strony, jak również nie podejmuje żadnych czynności wyjaśniających lub dowodowych w sprawie. Postępowanie jest zatem pozostawione bez żadnej racjonalnej i faktycznej podstawy, co naraża prawa strony do uzyskania załatwienia sprawy w terminie. Taka sytuacja jest oznaczana jako bezczynność lub przewlekłość organu administracji. Wówczas strona ma prawo do wniesienia zażalenia na bezczynność i przewlekłość organu. Zażalenie takie składa się do organu wyższego stopnia, a w przypadku jego braku stronie przysługuje wezwanie do naruszenia prawa. Organ rozpoznając zażalenie lub wezwanie wyznacza dodatkowy termin załatwienia sprawy oraz zarządza wyjaśnienie przyczyn i ustalenie osób winnych niezałatwienia sprawy w terminie, a w razie potrzeby także nakazuje podjęcie środków zapobiegających naruszaniu terminów załatwiania spraw w przyszłości. Organ stwierdza także czy niezałatwienie sprawy w terminie miało miejsce z rażącym naruszeniem prawa. W przypadku ustalenia urzędnika, który dopuścił się bezczynności organ podejmuje działania w zakresie postępowania porządkowego lub dyscyplinarnego.

2) Skarga do sądu administracyjnego

Na przewlekłość postępowania nadto strona może wnieść skargę do wojewódzkiego sądu administracyjnego. Warunkiem wniesienia do sądu skargi na bezczynność organu lub przewlekłość postępowania jest uprzednie złożenie zażalenia do organu wyższego stopnia. Niezłożenie takiego zażalenia stanowi brak formalny skutkujący odrzuceniem skargi. Zasadniczy termin wniesienia skargi do sądu administracyjnego wynosi 30 dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie. Przewidziany termin 30 dni nie dotyczy skargi na bezczynność, ponieważ brakuje właśnie rozstrzygnięcia. Skargę taką można zatem wnieść aż do czasu załatwienia sprawy przez właściwy organ administracji poprzez wydanie decyzji, postanowienia albo innego aktu lub podjęcia czynności. Sąd, o ile uwzględni skargę, wyznacza organowi termin na podjęcie czynności, bezskuteczność terminu oznaczonego w wyroku sądu administracyjnego, uprawnia stronę do skierowania do organu kolejnego wezwania do załatwienia sprawy. Brak zadośćuczynienia wezwaniu, a tym samym wyrokowi, pozwala stronie na wniesienie kolejnej skargi na bezczynność organu z żądaniem wymierzenia grzywny. Grzywna może wynosić 10 – krotność przeciętnego wynagrodzenia, nadto strona ma prawo do dochodzenia odszkodowania od organu na zasadach ogólnych wynikających z kodeksu cywilnego.

W praktyce powszechne jest, iż organy administracji otrzymują grzywnę za przewlekłość postępowania lub bezczynność. Przy czym co istotne postępowanie skargowe również jest postępowaniem, które wstrzymuje bieg sprawy administracyjnej. Sąd który rozpoznaje sprawę wypożycza bowiem akta postępowania, celem analizy czynności organu pod kątem przepisów o terminach załatwienia sprawy. Dochodzenie natomiast odszkodowania od organu administracji wymaga od strony wykazania poniesionego uszczerbku działaniem organu, w tym związku przyczynowego pomiędzy powstałym uszczerbkiem a działaniem organu. 

Podkreślenia wymaga, iż sprawy administracyjne choć pozornie często wydają się nieskomplikowane, bardzo często dla ich terminowego i płynnego prowadzenia wymagają fachowej wiedzy, co uzasadnia szczególnie w sprawach dotyczących pozwoleń, koncesji lub postepowań kontrolnych skorzystać z pomocy prawnika, który będzie czuwał nad prawidłowym tokiem postępowania oraz aktywnością strony w dążeniu do uzyskania stosownej decyzji. 

Paulina Adamczyk – Kowalska

adwokat
Kancelaria Zdanowicz i Wspólnicy
kontakt: blog@zdanowiczlegal.pl