piątek, 31 marca 2017

Umowa o pozowanie do sesji – na co zwrócić uwagę?

Regulacja prawa do wizerunku znajduje się w ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych z dnia 4 lutego 1994 roku (ze zm.). Na potrzeby analizy, co powinno znaleźć się w umowie o pozowanie do sesji, nie ma chyba większego znaczenia co tak naprawdę przez prawników rozumiane jest pod pojęciem wizerunek. Zakładam, że po prostu chcemy wykorzystać zdjęcia z postacią czy twarzą należącą do modela. Zawieramy z modelem umowę, do której stosuje się przepisy dotyczące umowy zlecenia – model ma pojawić się w określonym miejscu, w określonych godzinach, w określonym stanie (fizycznym – np. wydepilowany, jak i oczywiście nie pod wpływem alkoholu czy innych środków), poddać się określonym procedurom przygotowawczym (fryzjer, makeup, przebranie się w stosowne ubrania itd.), a następnie pozować w określonych godzinach lub do określonej liczby ujęć. Określamy wynagrodzenie, termin płatności, kary umowne za niestawienie się lub też inne działania i zaniechania, regulujemy w umowie, jakie mienie jest powierzane modelowi podczas sesji, ewentualnie również zakaz konkurencji. Pozostaje jednak najważniejsze – jak dobrze uregulować prawo do wykorzystania przez nas zdjęć z modelem?

Spójrzmy na przepisy. Zgodnie z art. 81 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych rozpowszechnianie wizerunku wymaga zezwolenia osoby na nim przedstawionej. W braku wyraźnego zastrzeżenia zezwolenie nie jest wymagane, jeżeli osoba ta otrzymała umówioną zapłatę za pozowanie. W naszym wypadku model otrzyma wynagrodzenie za pozowanie, więc nie trzeba wpisywać oczywiście wyraźnego zastrzeżenia o zgodzie na rozpowszechnianie wizerunku. Jednak w praktyce, taka zgoda powinna zostać umieszczona w umowie, aby nie powodować w przyszłości dyskusji, na co model się zgodził, a na co nie. Zgoda musi bowiem wskazywać, w jaki sposób wizerunek ma być wykorzystany, przy czym wykorzystanie wizerunku w inny sposób niż ustalony, skutkuje naruszeniem dóbr osobistych, nawet gdy jest to uzasadnione innymi celami, nawet społecznie ważnymi.

Honorarium to możemy nazwać dowolnie – zarówno jako honorarium za zrzeczenie się prawa do dochodzenia roszczeń odszkodowawczych za naruszenie dobra osobistego, jakim jest wizerunek, czy też wynagrodzenia za wykorzystanie i rozpowszechnianie wizerunku (wyrok NSA w Warszawie, z dnia 29 stycznia 2015 roku, II FSK 3060/12).

Co ciekawe, zgody na publikację wizerunku nie domniemywa się, jednak art. 81 ust. 1 ww. ustawy nie wymaga także, aby zgoda ta wyrażona została w formie pisemnej. Jej udzielenie może nastąpić w każdej formie, a ustalenie faktu wyrażenia zgody na publikację wizerunku może nastąpić przy użyciu wszelkich środków dowodowych (wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 17 lipca 2009 roku, VI ACa 5/09). Jednak nie można argumentować, iż pozowanie, a nawet wybór zdjęć oznaczają oczywistą i bezwarunkową zgodę fotografowanego na wszelkie formy rozpowszechniania (wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie, sygn. akt I ACa 494/08, z dnia 10 października 2008 roku). Zgoda na wykorzystanie wizerunku musi być zatem niewątpliwa i to także co do warunków i płaszczyzn dopuszczalnego wykorzystania (wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie, I ACa 733/02, z dnia 5 marca 2003 roku).
W praktyce warto zawrzeć w umowie także zapis, że model nie wycofa zgody na umówione wykorzystanie jego wizerunku na zdjęciach przez określony, uzasadniony gospodarczo czas, pod rygorem przewidzianej w umowie kary za wycofanie zgody.

Często także fotograf będzie jednocześnie udzielał modelowi licencji niewyłącznej na wykorzystanie zdjęć do porfoglio modela czy w innych celach nie związanych bezpośrednio z uzyskiwaniem zysku przez modela, np. w mediach społecznościowych. Takie uregulowanie również może znaleźć się bezpośrednio w umowie o pozowanie.

Pamiętajmy, że choć prawo tego nie wymaga, umowa o pozowanie winna zostać zawarta w formie pisemnej, by nie budzić w przyszłości wątpliwości, na co strony się umówiły.

Aleksandra Dalecka
adwokat
Kancelaria Zdanowicz i Wspólnicy
Kontakt: blog@zdanowiczlegal.pl

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz

Prosimy o pozostawienie komentarza w temacie posta. Jesteśmy wdzięczni za Państwa opinie.

W tym miejscu nie udzielamy indywidualnych porad prawnych. Jeśli jesteście Państwo zainteresowani pomocą prawną, prosimy o mailowy (blog@zdanowiczlegal.pl) lub telefoniczny (+22 525 84 44) kontakt z Kancelarią. Koszt pomocy prawnej uzależniony jest od stopnia skomplikowania, charakteru sprawy i nakładu pracy prawnika. Udzielamy także e-porady.

Posty są aktualne w dniu ich publikacji. Nie odpowiadamy za późniejsze zmiany prawa.